EDITORYAL - Kuwang og dialysis centers

Usa ka 40 anyos nga Filipino immigrant didto sa Alaska sa Amerika nga na-diagnose og kidney failure ang nakaabot pa gihapon sa edad nga 73 anyos ayha pa kini namatay tungod sa lain pud nga sakit ug komplikasyon sa kidney.

Nakuha niya ang maong balatian sa kidney sa dihang nagtrabaho pa siya offshore tungod sa pagsige og inom og ilimnong makahubog kada mahuman ilang shift gumikan sa kabugnaw sa lugar diin sila madestino.

Apan human siya na diagnosed, wala na siya mobalik sa iyang trabaho ug nangita og laing trabaho sa mala. Sud sa 33 ka tuig, nagsige siya og dialysis.

Bisan tuod og hilit na kaayo ang ilang dapit didto sa Alaska, duna gihapoy dialysis center para nilang mga nagkinahanglan niini, ang nakaayo, karga kini sa ilang medical insurance sa gobiyerno.

Dinhi sa Pilipinas, ang masakit og sama niana mura na og nagkumpayot sa kamatayon. Kun wala kay kwarta, siguradong taas na ang lima ka tuig ikamatay na nimo kining maong sakit.

Ang kidney mao ang natural nga paagi sa lawas aron limpyohan ang dugo, apan kun palyado na kini, ang dialysis nga usa ka medical procedure lamang ang bugtong paagi aron dili mamatay ang pasyente nga di kinahanglang mag kidney transplant nga mas labaw pang mahal ug lisod sab dayon makakita og donor og kidney.

Kun dili milyonaryo ang pasyente, maanam lang og kahubas ang ilang bulsa hangtud nga ang tibuok pamilya maapektahan na sa ilang pinansiyal nga panginahanglan tungod sa pagbalik-balik og dialysis gumikan sa kamahal niini.

Sagad sa mga dialysis centers dinhi sa Pilipinas mga pribadong clinics, mahal ang bayad matag session. Ang pag dialysis magdepende sa gigrabehon sa sakit sa pasyente, dunay uban kinahanglang kaduha o katulo matag semana ug linibo ka pesos ang matag sesyon niini.

Bisan sa mga publikong tambalanan, dili moubos usa ka libo ka pesos ang bayad ug pwerte pang taasa sa linya tungod kay daghang mga pasyenteng nagkinahanglan sab niini kada adlaw.

Makita unta sa mga magbabalaod dinhi sa Pilipinas kining maong kakulangon sa public hospitals. Unta, dunay mga pangpublikong dialysis centers nga kung dili man libre, paubsan og maayo ang presyo aron maabot sa pasyente ilabi na sa mga kabus.