Nalinlang dahil tanga at ganid

SA LAHAT ng investment scams, naghalong katangahan at pagka-ganid ang dahilan kaya nalinlang ang mga biktima. Noong 2008-2012, 6,000 middle-class Filipinos ang nagantso ni Malaysian Manuel Amalilio. Karamihan mga kapwa-niya Muslim, nagpadala sila sa matamis niyang pa­ngako nang limpak-limpak na tubo sa tig-ilang libong pisong kapital nila. At ngayon naman ay hinuli ng pulis ang batang mag-asawang Ordonio, edad-26, sa parehong raket na tinatawag na “pyramiding”. Bitcoin crypto-currency ang ginamit na panlanse sa 50 investors nang tig-milyon-milyong piso. Naniwala sila sa pangako na kikita sila nang 30% kada 15 araw, hindi lang sa ipinasok nilang pera kundi pati sa mga kamaganak at kaibigan. Iyak ng isang pamilya na P33 mil­yon ang natangay mula sa kanila. Hindi nila inisip na kung meron talagang gan’un kagandang investment, e bakit sila lang ang na-recruit at hindi ang mga kilalang mayayaman tulad ng mga Ayala, Aboitiz, Sy, at Ty.

Ganito ang modus operandi sa pyramiding scam:

Hihikayatin ang limang unang investors na magpasok nang, halimbawa, tig-P1 milyon. Babayaran sila nang 30% kada 15 araw, sa kondisyong maghikayat sila nang tig-lima pang investors na may tig-P1 milyon din. Babayaran ang pa­ngalawang recruits nang mas mababa pero kaakit-akit pa rin, halimbawa 20% kada dalawang buwan. May kondisyon din na mag-recruit sila nang tig-lima pang muling investors nang tig-P1 milyon. Matapos ang ilang buwan, tatalilis na ang scammer. Lahat ng nasa ilalim ng pyramid ay walang matitikman ni isang kusing na tubo sa tig-P1 milyon nila. Sinasabing P900 milyon ang natangay ng mag-asawang Ordonio.

Dalawang bagay ang dapat isipin ng investors. Ang anomang legal na tubo sa investments ay hindi maglalayo sa interes sa bangko: ngayo’y 0.5% sa savings at 1% sa time deposits. At dapat lisensiyado ang investment offer sa Securities and Exchange Commission.