Alas ni Tommy O

Bisan klarong naapike sa kontrobersiya sa Inayawan Sanitary Landfill human sa pagpasaka og petisyon sa Writ of Kalikasan batok niya atubangan sa Court of Appeals (CA), sa kamandoan ni Kalihim Gina Lopez sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) ug sa pagdeklarar sa Department of Health (DOH) nga hulga sa kahimsog sa publiko ang padayong operasyon sa basurahan, nakakita gihapon og alas si Cebu City Mayor Tommy Osmeña.

Mahimong pugson siya sa CA ug mahimong wa siya’y laing kapilian gawas sa pagsunod sa sugo ni Lopez sa pagsira sa landfill sa labing daling panahon. Apan wa’y makabuot niya asa ilabay ang 650 ka tonelada nga inadlaw’ng basura sa dakbayan.

* * *

Ang kahigayonan nga mangalisbo ang tibuok dakbayan, inay nga ang Sitio White Road sa Inayawan ug kasilinganang mga dapit lang, maoy nakapalisod sa kontrobersiya. Mao kini hinungdan nga napugngan ang CA sa pagluwat sa tulo ka adlaw nga Temporary Environmental Protection Order (TEPO) nga gipangayo sa petisyon ni Konsehal Joel Garganera.

Kay dili tuod mapugos si Osmeña, bisan sa CA o ni Lopez, sa pagsunod sa gisugyot ni Garganera nga alternatibong labayanan sa basura. Ug dili kita magkinahanglan og mga eksperto sa pagtimbang-timbang unsay palabihon--ang pagtingob sa basura sa Inayawan o pagkatag niini sa South Road Properties (SRP) ug Plaza Independencia duol sa Malakanyang sa Sugbo.

* * *

Bisan sa pagduda nga namolitika ug nanimawos lang sa pamunoan ni kanhi Mayor Mike Rama, may lehitimo nga mga sukaranan si Osmeña sa pagbalibad nga mobalik og labay sa basura sa pribadong landfill sa Consolacion:

* Way kontrata ang transaksiyon ni Rama uban sa Asian Energy Systems Corp., ang tag-iya sa landfill sa Manayataya, Polog, Consolacion;

* Kuwang ang garbage trucks sa City Hall nga makahakot sa basura kay nangadaot na ang gipamalit ni Rama nga bag-ong mga trak nga ginama sa China;

* Kun ipamugos gyong Consolacion, magkinahanglan og igong lugway paggahin og kuwarta ug pagsubasta sa proyekto; ug

* Mobayad ang dakbayan sa pribadong landfill og P1 milyon matag adlaw o kapin sa P300 milyones matag tuig.

* * *

Kun makumbinser ang CA sa iyang sugyot nga unya na sa Enero 1, 2017 tak-opan ang landfill, gipasabot ni Osmeña sa Arangkada sa DYAB Abante Pa, Bisaya! nga sa mosunod nga duha ka buwan iyang pasiugdahan ang mosunod nga mga lakang:

* Suwayan niya ang bag-ong mga teknolohiya nga gipasalig nga makamugna og kuryente ug sa samang higayon makahipos pa gyud sa nagbuntaog nga basura;

* Konsultahon ang DENR ug ubang mga eksperto kun kapuslan ba ang wa pa magamit nga bahin sa Inayawan landfill; ug kun kinahanglan na gyud nga sirad-an ang landfill.

* Mangita og alternatibong labayanan sa basura nga mas haum ug mas barato kay sa Consolacion.

([email protected])