Caretaker gustong papahawaon

Kun ang usa ka sinuholan adunay katungod, ang tawo nga nagsuweldo o nagsuhol kaniya aduna say katungod nga mopalagpot kaniya ilabi na kun aduna kini basihan. Apan unsa bay angayang buhaton sa usa ka sinuholan kun siya papahawaon gumikan sa iyang kapakyas pagtuman sa mando sa iyang gialagaran? Kana nga pangutana ang atong tubagon karon dinhi ning atong column.

Dear Atty. Divine;

         Duna lang unta ko’y ipangutana labot sa among gipuy-an, caretaker mi sa usa ka baybayon nga gire-claimed nga gidumala na karon sa usa ka financing kay giprenda man na sa akong ig-agaw nga maoy ga-reclaim. Naa sad mi magtukod og gamay’ng balay sa among gibantayan nga lugar, apan karong bag-o mihimo og inspection ang financing ug gusto nilang ipadutdot sa koral ang akong balay nga gitukod. Wa nako gidutdot attorney kay ang koral katumpagon man busa delikado kaayo, apan nasuko ang tagdumala sa financing ug gihatagan mi og tagal alang sa pagpahawa ug wa na sab ko nila suweldohi ug gipaninglan na sab ko sa akong utang nila. Unsa may maayo nako nga buhaton nga wa ra ba mi kabalhinan attorney? Dili ba sila ma-question niana nga wa man nay permit ang pagre-claim ug dili ba ang gobiyerno may tag-iya sa baybayon? Hinaut nga imong matubag ang akong pangutana. — Mary

Dear Mary,

Ang maayo nimong buhaton kun wa gyud mo’y kabalhinan mao lang ang paghangyo sa tagdumala sa lending company nga maoy nagsilbing tag-iya sa maong lugar nga hatagan mo og igong higayon nga makabalhin sa inyong balay basi sa ilang gusto nga dapit kun mosugot sila, in case di na sila mosugot kay gihatagan na man ka nila og chance nga madutdot ang imong balay sa koral apan wa nimo buhata, hangyoa lang sila nga hatagan ka og igong panahon aron makapangita ka og kabalhinan. Isip caretaker sa maong luna, dili sab gyud ka maka-insister nga magpabilin ang imong balay sa maong luna kay mahulog man na nga bonus na lang kanang pagtugot nila kanimo nga makatukod og balay sa imong gibantayan nilang property ug tungod kay aduna sila’y gusto apan wa nimo matuman ang maayo nimong buhaton karon mao lang ang paghangyo. Samtang kalabot sa imong utang kun nagpadayon ka sa pagbantay sa maong luna entitled gyud ka og suweldo gawas lang kun ila kang gisultian nga gipalagpot ka na sa imong pagka caretaker. Kun aduna sila’y suweldohanan nimo mas maayo nga imo silang hangyuon nga ipa-deduct na lang sab sa imong utang ang kadtong suweldo nga wa nila mahatag kanimo. Samtang kalabot sa status anang yutaa nga giingon nimong anaa sa baybayon apan gi-reclaim, basi sa atong balaod ang baybayon iya gyud na sa gobiyerno ug way si bisan kinsa nga makaangkon niini o maka-reclaim sa baybayon kun way pagtugot sa gobiyerno. Kun pananglitan way permit ang maong pag-reclaim  ug giangkon na karon og pribadong tawo ang maong dapit then ang makahimo og aksyon niana mao na ang DENR. Sa pagkakaron dili sab ta makasulti nga illegal kana kay wa man ko kakita sa lugar ug wa sab ta masayod kun aduna bay mga dokumento o wala ang maong property.  Hinaut nga akong natubag ang imong mga pangutana. Daghang salamat ug Pit Senyor! Atty. Divine

* * *

 Kun ikaw adunay mga pangutana, ipadala lang ang imong suwat sa Legal Corner sa Banat News or email sa [email protected]. ug akong tubagon ang inyong pangutana pinaagi sa akong column matag adlaw'ng Miyerkules ug Domingo.