Usa ka semana sa wa’ pa ang State of the Nation Address ni Presidente Noynoy Aquino, nagtuo nang daan ang simbahang katoliko nga ibida sa presidente ang kontrobersyal nga Reproductive Health bill. Alang ni Cebu Archbishop Emeritus Ricardo Vidal nga sunod-sunod nga pakigpulong nila sa presidente, wa’ ni klarong tubag unsay iyang baruganan sa kontrobersyal nga balaudnon. Ang tataw lang nga tubag sa presidente nga lider siya di’ lang sa mga katoliko apan sa tanang mga Pilipino sa bisan unsa pa ang relihiyon. Sa maong punto, nagtuo si Vidal nga tua na gyud pusta sa RH bill ang presidente.
Wa’ masayop si Vidal tungod kay sa miaging SONA ni Presidente Aquino, gitataw niini nga hapit na masulbad ang problema sa kakuwang sa classrooms, mga lingkuranan ug uban pang mga gamit sa tunghaan. Di’ ang interes sa pagtungha ug ang libreng edukasyon ang gitudlo sa presidente nga hinungdan sa kalit nga pagsaka sa populasyon sa mga publikong tunghaan. Wa’ ‘sab gi-rason sa presidente ang pagbalhin sa daghang mga tinun-an gikan sa pribadong tunghaan tungod sa kataas sa matrikula o ang pagbalhin sa mga bata gikan sa mga barangay ngadto sa syudad ug lungsod tungod sa kakuwang sa trabaho sa rural nga mga lugar.
Gihimong rason sa presidente ang taas nga populasyon sa nasud sa dakong problema sa edukasyon. Ang nahimong solusyon sa presidente nga alang niya malungtaron mao ang pagduso sa Responsible Parenthood, ang bersyon sa Malacanang sa reproductive health bill. Kung basahon, susamang aspeto sa balaudnon ang giduso sa presidente ang balaudnon nga gibabagan sa katolikong simbahan. Apan ang dakong pangutana, problema ba gyud ang ka dako sa populasyon sa usa ka nasud? Babag ba gyud sa paglambo sa usa ka nasud ang kadaghan sa iyang mga tawo? Sulbad ba sa kalisud ang gamay nga sakop sa pamilya?
Sa duha ka nag-unang pangutana, makaingon ko nga dili problema ang taas nga populasyon sa usa ka nasud. Ang labing adunahang nasud sama sa China, adunay kapin sa usa ka bilyon nga populasyon ug maoy ikaduha sa labing dako karon og populasyon sa kalibutan. Naapsan sila sa India nga karon maoy naghupot sa labing dakong populasyon. Apan babag ba gyud sa ilang nasud ug sa pag-uswag sa ekonomiya ang populasyon? Ang tubag, dili. Sa makadaghang higayon atong gibutyag unsa ka mahinungdanon ang katakos ug abilidad sa katawhan aron sa pagpalambo sa usa ka nasud. Gani, dako ang atong utang kabubut-on sa mga OFW nga maoy nakaingon nganong lisud ang matarug ang atong ekonomiya sa nasud tungod sa ilang gipada’ nga mga dolyares. Ang katakos sa katawhan ug ang mga tawo gyud mismo ang labing dakong bahandi sa usa ka nasud.
Apan diin man nagkuwang ang gobyerno? Sukad kaniadto sa mga nangagi pa nga administrasyon, ang sayop nga pagbahin-bahin sa mga katigayunan ug pag-apod-apod sa kalambuan ang hinungdan nganong nagdasok sa usa ka syudad sama sa Metro Manila o Metro Cebu ang baga nga populasyon sa mga tawo. Silang tanan, nag-ilog sa oportunidad sa panarbaho, sa kahigayonan nga makapakonsulta sa mga doktor, sa katakus sa paglambo ug mahatag og libreng edukasyon. Ang dakong sayop sa atong nasud mao ang di’ patas nga pagbahin-bahin sa kalambuan nga maoy nakaingon sa pagdasok sa mga tawo ug pag-inilugay sa serbisyo sa gobiyerno.
Karon, nagplano ang simbahan nga ikampanya ang mga tawo o mga magbabalaud nga supak sa balaudnon nga giisip sa simbahan nga dakong insulto ug sukwahi sa pagtulun-an sa simbahan. Sa maong lakang lang kutob mapadangat ang kaisog ug gahum sa simbahan. Apan unsay kusog sa maong lakang aron ma-impluwensyahan ang baruganan sa mga magbabalaod? Ang labing dakong lakang nga mahimo sa gobyernong Aquino mao ang paghatag og katakos sa mga tawo nga mabuhi ug magpakabuhi. Di’ ang pagpukan sa kaliwat ug pagsupak sa giisip nga labing karaang institusyon sa atong komunidad—ang simbahan.
Email: rico_lucena@abs-cbn.com. or ricolucena@yahoo.com.