Ang State of the Nation Address (SONA) ni Presidente Noynoy Aquino, nga mao pa lang ang ikaduha sa batan-on niyang pamunoan, mao na ang ika-72 nga pakigpung sa mga pangu sa katawhang Pilipinhon sukad sa atong pagsuway pagsakmit sa kagawasan gikan sa mga langyaw pinaagi sa rebolusyon nga gilusad batok sa mga Katsila niadtong 1896.
Si Andres Bonifacio maoy nihimo sa labing unang pakigpung niadtong 1897 atubangan sa mga delegado sa Tejeros Convention. Iyang gituki ang mga nahimo sa Katipunan ug ang iyang mga laraw kun molampos ang rebolusyon. Apan human lang sa duha ka buwan, gipapatay siyang Emilio Aguinaldo. Nga mao nay nihimo sa ikaduhang diskurso niadtong 1898.
* * *
Sama nilang Bonifacio ug Aguinaldo, kausa ra sab maka-diskurso ang Sugbuanong si Don Sergio Osmeña Sr. Kinsa ni-detalye sa mga gihimo sa Commonwealth Government sa tulo ka tuig nilang pagpabilin sa Washington, D.C., sa dakong kadaot sa Pilipinas atol sa pag-okupar sa mga Hapon ug sa dakong tabang sa mga gerilya sa Amerikanhong kasundalohan.
Labing daghan og diskurso mao si Ferdinand Marcos (1966-1985) tungod sa iyang pagdaog og duha ka termino ug pagtukod og diktadura nga napukan sa People Power revolution sa 1986. Ang nipuli niya nga si Corazon Aquino kalima ra maka-SONA kay nihukom nga di mohimo og SONA sa unang tuig sa iyang pamunoan kanus-a gipapas niyang 1973 constitution ug gitukod ang revolutionary government.
* * *
Si Gloria Macapagal-Arroyo maoy sunod ni Marcos sa padaghanay og SONA: Siyam. Kini tungod kay siya’y nitiwas sa mas dakong bahin sa termino ni Joseph Estrada, nga iyang gipalagpot niadtong 2001, ug nakaangkon og lab-as nga unom ka tuig sa kontrobersiyal nga piniliay sa 2004.
Ikatulong labing daghan, uban ang unom ka SONA, mao si Manuel Quezon. Kinsa mao nay gitahasan pagbasa sa mga diskurso sa Amerikanhong mga gobernador heneral sukad niadtong 1936, kabahin sa pangandam pagtugyan na sa gobyerno ngadto sa mga Pilipinhon.
* * *
Sa wa pa mahimong SONA, ang tinuig nga pakigpung sa pangu sa Pilipinas ngadto sa mga magbabalaod, nga gimando sa mga batakang balaod sa 1936, 1973 ug 1987, gihatagan sa mosunod nga mga ngan:
• SOPIA, o State of the Philippine Islands Address, ni Gobernador Heneral William Howard Taft, nga igo lang nibasa sa usa ka pahina nga mensahe ni Presidente Theodore Roosevelt, atubangan sa Philippine Assembly niadtong 1907;
• SOCGA, o State of Commonwealth Government Affairs, ni Quezon atol sa inugurasyon sa First National Assembly sa 1936; ug
• Ang labing unang SONA gihimo ni Manuel Roxas, nga mao say nihimo sa kataposang SOCGA dayong deklarar sa kagawasan sa Pilipinas gikan sa Estados Unidos sa 1946, atol sa inugurasyon sa First Congress sa 1947.
* * *
Email: mailto:eo_lastimosa@abs-cbn.com