Comelec, palpak?

Sa labing unang higayon sa kasaysayan sa piniliay sa nasud, nalangay ang pag-abot sa mga materyales sa piniliay sa nasud. Mokabat sa 20 porsiento sa kapin 40 mil ka mga barangay sa nasud ang nakatagamtam og kalangay sa pag-abot sa mga official ballots, Certificate of Canvass ug uban pang mga kahimanan. Ang resulta; nagkaguliyang ang mga botante nga nangabot sa mga presinto sayo sa buntag gahapon. Wa’y angayan nga mabasol ang publiko gawas sa Comelec nga maoy gitahasan sa ligdong ug hapsay unta nga proseso sa piniliay. Apan ang nahitabo gahapon maoy tataw nga ebidensya sa usa ka kuwang og pagpangandam nga piniliay.

Sa Barangay Guadalupe sa syudad sa Sugbo, wa’ makapugong ang mga botante sa pagpangasaba sa mga volunteer sa ABS-CBN ug sa taga STI nga gitahasan sa pag-abag lang sa mga botante. Apan sa dihang naglibog ang mga botante unsa ang ilang precinct number, ang mga volunteer ang nahan-akan sa tanang kasaba ug yawyaw sa mga botante. Di’ nato mahimong mabasol ang mga emosyonal nga botante tungod kay sagad nila, sayo sa buntag nga niabot aron makaboto og sayo ug makahuman dayon sa ilang obligasyon. Ang nakapait, kuwang ang pagtagad nga gitunol sa taga Comelec tungod kay giuna ang pag-apod-apod sa mga materyales ngadto sa mga presinto.

Kung adunay may tukmang higayon nga ipakita sa Comelec ang ilang katakos sa pagpahigayon og hapsay, paspas ug ligdong nga piniliay, gahapon na unta. Kung sa miaging piniliay sa Mayo, nakadayeg ang katawhan sa kapaspas sa resulta tungod sa ‘automated machine’, gahapon unta ang panahon aron ipakita sa Comelec ang katakos nga mahimo gihapong hapsay ang proseso bisan pa kun gibalik na sa mano-mano ang proseso sa pagpili. Apan pakyas ang Comelec sa pagpakita sa ilang maayong labok. Ang kalangay sa bidding sa mga nagkadaiyang materyales, maoy nakalangay sa pagkahuman sa mga gamit. Di’ na ikatinga nganong nadilantar ang pag-abot sa mga materyales sa mga bukiran ug isla nga mga barangay.

Apan wa’ sa kapaspas sa kahapsay sa piniliay ang labing gikabalak-an nakong isyu. Apan ana-a na sa libuan ka pesos nga salapi nga gitunol sa mga kandidato aron sa pagpalit sa suporta sa mga botante. Makapahugno paminawon nga samtang nigakos ang katawhan sa kabag-ohan ug nikondinar sa mga kurakot sa gobyerno, daghan gihapon ang nikang-kang ang kamot aron sa pagdawat sa bayad sa iyang boto gikan sa mga kurakot nga politiko. Kung nahimo nang tradisyon ang pagpalit og boto sama ra ‘sab nga atong gidawat ang kamatuoran nga parte na ‘sab sa atong tradisyon ang pagpangawkaw o pagpangawat sa gobyerno.

Kung aduna may angayan nga mopatigbabaw atol sa piniliay gahapon kana mao ang pasensya ug pagsabot sa problema. Buhi ang diwa sa pagpakabana sa katawhan pinaagi sa pagdagsa sa mga presinto aron nga makabotar. Apan ang dakong kuwang mao ang pasensya ug ang pagsabot sa pait nga sitwasyon gahapon. Inay mosabot, naglabaw ang yawyaw sa mga botante asa na ang ilang mga presinto. Adunay uban nga nihulga nga mopauli nalang ug di’ na mobotar tungod kay gikapoy na sila sa paglibot-libot pagpangita sa ilang presinto. 

Nanghinaot ‘ta nga ang maong mga botante di’ ang susamang mga tawo nga nagpaabot sa miaging adlaw sa mga kuwarta nga gipang-apod-apod sa mga kandidato nga namalit og boto. Nanghinaot lang ko nga ang mga yawyawan nga mga botante, di’ ang susamang mga tawo nga nibaligya sa ilang katungod ug kaugmaon bugti sa pipila ka kantidad sa salapi.

* * *

Email: [email protected] or [email protected]