Kun duna pa may nagduda sa pasidaan sa Pagasa nga nagsugod nang La Niña, ang sunud-sunod nga pagbunok sa uwan nga nisangpot sa lapad nga pagbaha sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan makapakumbinser na tingali nila. Ug hinaot nga hingpit na lang gyong mangandam ang tanang hingtungdan sa kinatibuk-ang lahutay sa grabeng uwan ug baha nga gikahadlokan nga hangtod pa sa sayong bahin sunod tuig.
Makapasubo nga kamatuoran mao nga bisan subli-subli na tang gipasidan-an sud sa kapid-an na ka katuigan nga ang naglingiting nga El Niño kasagaran gyud nga pulihan sa basa nga La Niña padayon tang lubat-lubatan kun mag-uwan-uwan kay kanunay gyong sundan sa baha.
* * *
Sama sa naandan, ayha pa ta manguros kun kilatan na. Karon naglumba nang mga buhatan sa kagamhanan pagpagawas sa listahan sa mga barangay ug kalungsoran nga kasagarang bahaan ug dahilian sa yuta. Mao ra ning listaha ang gipagawas sa nangaging mga tinguwan. Nga peligrong makalimtan na sab kun mopuli nang ting-init. Ug banhawon lang human sa laing kusog nga bunok sa uwan.
Usa tingali sa mga hinungdan nganong wa gyoy makahuloganong gihimo ang kadagkoan sa kagamhanan paglikay sa baha ug pagdahili sa yuta mao nga sila ra say responsable sa kasagaran sa katalagman: Salamat sa pataka nga pag-aprobar sa mga proyekto ug paglingiw sa klarong kalapasan sa mga lagda.
* * *
Apil sa mga biktima mao ang subdivisions. Bisan ang labing luho nga subdivisions gibahaan na. Gipakaingon sa mga nakapalit sa luna ug nakatukod og mga pinuy-anan sa subdivisions nga natuman sa developers ang labing batakang mga lagda pagtukod sa drainage system.
Di na lang ta moadto og layo. Sa akong gipuy-an nga Royale Cebu Estates sa Consolacion, ang developer nga Sta. Lucia napakyas pagtarong sa mga kanal. May manholes nga way kanal ug ang pat-ak-pat-ak nga mga kanal wa magsumpay, gawas nga way klarong lutsanan. Apan ambot unsang milagroha gihatagan na sila sa HLURB (Housing Land Use and Regulatory Board) og certification nga nahingpit nang proyekto.
* * *
Tungod sa reklamo sa kahugpongan sa homeowners, ang HLURB 7 napugos pagpada og mga inspektor. Tuod man, ilang nasakpan ang binuang nga drainage system. Niangkon ang Sta. Lucia nga nailad sa ilang subcontractor. Apan wa nang kapasabot nganong gidawat ang proyekto sa way pagsusi sa kalidad sa trabaho.
Kaingon namo nga ang nasakpang mga binuang igo nang sukaranan pagsilot sa developer. Apan may mas gamhanan tingaling mga puwersa kay sa katarong. Kay human nipasidaan si HLURB 7 Director Roy Lopez pagsuspenso sa tanang proyekto sa Sta. Lucia sa Sugbo aron pagleksiyon sa developers nga susama og salida, nikalit lang siya og tak-om. Dihang gipaninglan sa homeowners, igo na lang nisaad og laing hugna sa inspeksiyon.
* * *
Email:leo_lastimosa@abs-cbn.com.