Palpak sa gobyerno

Gideklarar sa Malacañang ang ‘state of calamity’, di’ lang sa mga lugar sa Luzon nga grabeng gikuso-kuso ug gilunopan sa sunod-sunod nga bagyo, apan ang tibuok nasud gyud. Ug di’ lang usa ka buwan apan usa ka tuig gyud nga gipaubos sa gobyerno sa ubos sa kalamidad ang tibuok nasud. Gihimo sa presidente ang lakang aron mahatagan ang katawhan nga nabiktima sa trahedya nga makabangon pinaagi sa tabang sa pribadong sektor, mga ahensya sa gobyerno ug lokal nga kagamhanan gamit ang calamity fund. Dalaygon ang maong lakang sa gobyerno tungod kay sa atong nakita sa telebisyon, di’ gyud baya lalim ang gidangatan sa atong mga kaigsuonan nga naigo sa katalagman.

Apan karon, nahatagan og lahi nga kolor ang maong lakang tungod kay nagpasabot ni nga may igong gahum ang lokal nga kagamhanan nga gamiton ang ilang calamity fund bisan pa kun wa’ sila maigo sa bagyo. Ang nakahayahay, di’ na kinahanglan nga moagi pa sa proseso sa bidding ang mga butang nga gikinahanglan nga paliton gamit ang pundo sa kalamidad. Unsa ang buot ipasabot niini alang sa mga magbubuhis? Simple lang, gikinahanglan na ‘sab nga buksa ang mga mata ug mas alerto sa pagtan-aw unsay gihimo sa mga lokal nga opisyal sa calamity fund. Di’ ta pwedeng mabasol kun magduda ‘tang gamiton sa lahi nga paagi ang maong salapi labi pa sa mga lugar nga wa’y kalamidad nga niigo.

Lab-as pa sa huna-huna sa publiko gi-unsa paggamit sa administrasyong Arroyo ang salapi alang sa kalamidad sa lahi nga mga proyekto. Gani, nanggawas pa kaniadto ang impormasyon nga gigamit sa gobyerno ang kuarta alang sa kampanya sa miaging eleksyon. Di’ ‘ta pwedeng mabasol sa gobyerno kun taga liog ang atong pagduda sa kasamtangang pamunuan. Ang mas nakabakikaw niining deklarasyon sa state of calamity mao nga gipa-ubos sa presidente ang nasud ubos sa kalamidad su’d sa usa ka tuig. Nakalimot ang presidente nga kutob ra sa Hunyo sunod tuig ang iyang administrasyon. Di’ ‘sab ta pwedeng basulon kun magduda ta nga may intensyon gyud ang presidente nga lugwayan ang iyang termino nganong ingon man niini kataas ang iyang gideklarar nga ‘state of calamity’.

Usa ang nasud sa labing paboritong agian sa mga bagyo gikan sa Pasipiko. Apan laing palpak niini nga administrasyon, wa’ pa gyud mapalit ang labing gikinahanglan nga ekipo aron masukod ang kabag-on sa uwan nga da’ sa usa ka bagyo. Ang Doppler radar nagkantidad og usa ka gatus ka milyon ka pesos. Apan sakit paminawon nga hangtud karon, wa’ pa kabutangi sa maong ekipo ang mga lugar sa nasud nga sagad maigo sa bagyo tungod kay wa’ pa mapalit ang maong kahimanan. Matod sa tig-gama sa Doppler radar, ang usa ka unit ilang matapos sa pagbuhat su’d sa katorse ka buwan. Di’ momenos sa lima ka unit ang gipalit sa Pilipinas. Apan sunod tuig pa mahatud ang unang unit tungod sa kadugay sa pag-gama niini.

Apan nahibawo ba ‘ta nga tuig 2005 pa gipangayo sa taga PAG-ASA ang maong ekipo apan sa miaging tuig palang na-aprobahan sa gobyerno. Mas maayo ang atong mga silingang nasud sa Malaysia, Indonesia ug Singapore kay dugay rang nakapalit sa maong ekipo. Buot huna-huna-on mas talagsaon lang nga moigo ang bagyo sa maong mga nasud itandi sa Pilipinas. Matod sa mga eksperto, kung napalit palang ang maong ekipo kaniadto, mas makabantay ang minilyon ka mga residente sa kaulohan sa kabaga sa uwan nga mobuhos sa ilang dapit. Apan tungod sa sayop nga prayoridad sa gobyerno, hangtud karon nabutang sa dakong kabalaka ang daghang mga residente sa nasud nga basin masubli pa ang lunop nga niigo sa dakong bahin sa Metro Manila. Kun tuohan ang mga eksperto, di’ kadto ang katapusang kalamidad sa baha nga masinati sa nasud. Tungod sa pag-usab-usab sa panahon kon ‘climate change’ adunay daghan pang dagkong kalamidad nga gipanlantaw. Kun unsa man ang pagpangandam nato, mas maayo sigurong di’ na ‘ta magsalig sa gobyerno kana kun di’ ta buot nga mapalpak na ‘sab.