Binuang sa LTO (1)

Karon pa ko makasabot sa panguwarta sa Land Transportation Office (LTO-7) sa Natalio Bacalso Avenue sa dihang nakasulay ko nga nadakpan ug nabawian og lisensiya.

Niadtong Hunyo 24, nagpasakay ko sa akong panday nga wala mag-helmet. Bisan nagsul-ob ko og helmet ug goggles, gidaginot gyud ko og dakop sa hambugerong sakop sa patrol sa LTO-7 diha sa Lawaan 1, atbang sa South Central Market.

Bisan giunsa nako og pagpasabot sa kawani sa LTO kang kansang ID adunay nakatatak DEPUTY, nga ang lugar diin siya manakop hilabihan ra duola sa lugar diin nako mapasakay ang akong panday nga nagpaingon usab sa Kima Glass nga nahimutang pipila lang ka metros gikan sa gisakyan sa panday, ug nahitungod gyud sa gitindogan sa manakopay, wala gyud ko panumbalinga sa karaho. Ang manakopay nga nailhan nako sa iyang ID nga si Blumentritt Martizano akong gipasabot ug gihangyo nga dili na lang daginoton, giingnan hinuon ko: “Adto lang sa opisina hangyo!”

Wala koy nahimo kay ang akong lisensiya iya naman gigunitan ug nagsugod na siya og sulat sa temporary operator’s permit (TOP), nagpaila na lang ko niya nga editor sa Banat News, pero naulaw hinuon ko kay nasinghagan hinuon ko ni Martizano “Ngano man diay!”

Kapaet! Ako nga nagpailang editor gihinambugerohan ug gisinghagan, unsa na kaha ang mga yanong motorista, ang mga pordoy’ng drayber nga ilang madakpan. Sobra pa sa singhag ang mahiagoman.

Kay wala na lagi mahimo, nangutana na lang ko ni Martizano nga pila ang multa sa madakpan nga ang backrider walay helmet, pero wala gyud motingog ang karaho.

Giusab nako og pangutana si Martizano pila ang multa sa tuyo nga akong mahibaw-an pilay akong dad-on sa regional office sa LTO ini’g lukat nako sa lisensiya, apan gihinambugerohan na pud ko niya’g ingon: “Adto lang sa opisina pangutana?”

Sa pagtuo nga wala siya mahibalo sa multa, ako siyang gipangutana nganong wala siya masayod nga enforcer man siya sa traffic law, apan mitukar na usab iyang pagkahambugero pag-ingon: “Nahibalo ko! Pero dili tika sultihan!”

Nayabag na!

Unsa gud tawon ang rason nga dili sultihan ang dinakpan sa mahimong multa sa kalapasan nga nahimo?

Sa akong kalagot, ako na gyud gisinghagan si Martizano pag-warning niya nga dili angay mag-hinambugero ang usa ka enforcer sa balaod alang niya, diha na siya misulti nako nga P1,500 diay ang multa.

Nganong dili naman lang isulti pilay multa? Nganong maghinambugero pa man gyud?

Ingon ani ba gyud diay ang mga kawani sa LTO nga madestino sa patrol?

Nganong gi-tolerate man kini ni director Aguilos?

* * *

Laing kasinatian nako sa binuang sa mga hambugerong kawani sa LTO sa dihang molukat na unta ko sa lisensiya.

Adlaw’ng Miyerkules ko nadakpan, pasado alas 10. Pagka-Huwebes sa hapit nang paniudto, midangop ko sa opisina ni Aguilos nga gi-text na nako daan sa akong nahidangatan.

Mo-esplikar unta ko sa nasinati nako sa mga kamot ni Martizano diha sa atubangan ni Aguilos, pero gipakgang ko niya ug giingnan, wala na kitay mahimo ug maayong bayran na lang ang multa.

Pagkapait baya! Kay direktor man unta siya ug ako nga editor og pamantalaan nga napa-ilawom sa pait nga kasinatian sa iyang sakop mo-esplikar, wala na lang gyud paminawa. Pero og si Harby Osmeña pa tingale ko, bisan magbuntag pa tingale og estorya gunit-gunit og baso. Editor man lang tawn ta, dili man kita maka-contribute sa ilang pagpakadato sa posisyon, dili na lang tagdon.

Ang gibuhat ni Aguilos usa na ka kalapasan sa balaod. Matag magbubuhis angay unta asistehan kun adunay problema, pero wala kana panumbalinga ni Aguilos.

Gitawgan ni Aguilos ang usa ka Bryan aron ipatan-aw akong lisensiya sa ubos. Wala ko magdugay sa iyang opisina, nanaog ko uban ni Bryan pagsusi sa lisensiya. Apan sa ako kahingangha, wala diay i-report ni Martizano ang akong lisensiya.

Ang TOP kinahanglan man untang i-report sa nakadakop sulod sa 24 oras. Ang gibuhat ni Martizano dako nang kalapasan sa Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees tungod sa paglangaylangay pag-report sa lisensiya.

Nangutana ko asa si Martizano, giingnan lang ko “tua pa sa patrol, dunay operation.”

Sa tinguha nga dili magbalikbalik sa LTO-7, gipamalihog nako si Bryan pag-asikaso na lang sa akong lisensiya ug gitunol ko ang P2 mil ngadto kaniya aron mao na ang mobayad sa multa.

Miuli ko nga walay lisensiya. Wala maka-drive og sakyanan. Tan-awa ninyo unsay “inconvenience” nga gihatag ni Martizano kanako nga wala niya i-report dayon akong lisensiya subay sa 24-hour rule.

Mibalik ko sa LTO-7 Biyernes sayo sa buntag. Pero wala gihapon akong lisensiya.

Mitukar na akong highblood.

Gitaparan ko og usa ka tawo nga nakakita nakong nagkibotkibot akong baba sa kalagot nga dili ko makamaneho tungod sa kabuang ni Martizano.

Unang estorya niya wala ko makasabot kay ang accent niya may pagka-Waray. Nadugay niyang sulti, nasabtan nako iyang tanyag nga siya na lang ang manawag ni Martizano.

Sa dihang nangutana ko niya nga fixer ba siya, miingon siya “mga insiders mi, mga tawo mi ni direktor.” Mitanyag siyang mahimo siyang makatabang nako paglukat sa lisensiya sa kantidad nga P3 mil.

Na-shock ko nga P3 mil ang gipangayo nga ang multa P1,500 ra man plus sa ubang mga bayranan, mi-esplikar pa gyud ang kanahan nga “organizational fund” mapunta ang P200 ug ang laing P1,000 adto ni Martizano ug sa “office of the director.”

Pero sa dihang miingon nako ang “insider” nga sa Lunes pa usab makuha, wala na ko motubay niya. Mao ra gihapon, mag-antos ko sa ka-walay lisensiya sulod sa duha ka adlaw.