Niapaw ang kaguol ug pagbangutan sa kamatayon sa duha sa walo ka mga pasahero sa nihagsa nga ‘presidential chopper’ didto sa Ifugao. Mas sakit alang sa pamilya ug mga higala ang kamatayon nilang Usec. Marilou Frostrom ug Usec. Jose Capadocia tungod sa ilang gibilin nga integridad, kakugi ug kaligdong sa trabaho. Gi-anugonan ang ilang mga kauban sa buhat sa ilang kalit nga pagpanaw tungod sa ilang lahi nga paningkamot ug pakiglambigit sa mga tawo atol sa mga adlaw sa ilang pag-serbisyo sa gobiyerno. Ang ilang kamatayon maoy nibukas sa daghan nga mga butang nga hilom nilang gihimo alang sa kaayohan sa katawhan.
Nagpuyo sa usa ka compound ang pamilya Frostrom sa dakbayan sa Lapulapu. Gawas sa balay sa undersecretary sa Presidential Management Staff, makita sab ang balay sa iyang inahan su’d sa gikoral nga dapit sa Barangay Buaya. Apan di’ ni ang atraksyon sa imong pagsu’d sa lugar. Madani ang imong mga mata sa kindergarten school nga gitukod sa tupad nga bahin sa balay sa undersecretary. Kompleto sa gamit ang maong tunghaan nga nakapahuman na’g gatosan ka mga bata sa kinder ug kompleto sa gamit ang tunghaan. Kini ang nahimong hilom nga proyekto ni Frostrom su’d na sa pito ka tuig. Tungod kay wa’y anak, gibuhos ni Frostrom ang iyang atensyon sa mga bata kun makadalikyat sa pag-uli sa Sugbo tunga-tunga sa hugot kaayo nga oras sa trabaho.
Sa pagkamatay ni Frostrom, ipadaplin una sa iyang bana ang damgo nga makapatukod og mas dako nga balay sa Liloan. Inay, tukoran nalang og ‘dream school’ ang luna nga ilang napalit aron mas makaalagad sa mga bata ug makatabang sa pagpadako sa bag-ong henerasyon nga maoy damgo ug tinguha sa nitaliwan nga kalihim sa Malacañang. Mas naila si Frostrom sa mga sakop sa media tungod sa iyang tinuod nga katawa ug mga pasiaw atol sa mga ‘presidential coverage’. Mao sab ni ang karakter sa namatay nga si Press Undersecretary Jose Capadocia. Tatay ang tawag sa mga tawo nga nakaila sa kalmado ug kugihan nga kalihim. Ang iyang pagpanaw maoy usa ka dakong kawad-on sa mga sakop sa media nga nagsalig sa impormasyon nga iyang ihatag matag karon ug unya ug sa iyang paningkamot nga mahatagan og lugar ang media sa matag oras sa coverage uban ang presidente.
Di’ manggawas ang maayong butang nga nahimo sa usa ka tawo hangtud sa iyang kamatayon. Apan ang nindot nga mga buhat sa mga tawo nga suod sa presidente maoy dakong hagit alang sa uban pang mga opisyal sa gobyerno nga wa’ nalay laing gihimo gawas sa pagpalusot ug paghimo sa ilegal nga mga butang. Ang kamatayon sa duha ka kalihim maoy nipukaw nato nga bisan pa sa isyu sa korapsyon, kahiwian, pagpanglupig ug uban pang negatibong mga akusasyon sa administrasyong Arroyo, may mga tawo nga limpyo ang tumong ug may mga tinaguan nga mga maayong buhat luyo sa ilang inadlaw-adlaw nga buhat ubos sa pamunuang Arroyo. Napukaw ta sa kamatuoran nga bisan sa kadaghan sa mga opisyal sa gobyerno nga nalambigit sa mga kontrobersiya, adunay uban nga nagpabiling lig-on sa ilang maayong baruganan ug nag-amping sa ilang dungog.
Dakong hagit kang Presidente Arroyo ang pagtaliwan sa iyang mga miyembro sa kabinete. Kun mahinayon ang eleksyon sa sunod tuig, nagpasabot nga may usa ka tuig nalang sa pwesto si Mrs. Arroyo. Ang pangutana karon, unsang matang sa kabilin ang iyang biyaan sa publiko? Unsang matang sa serbisyo ang iyang i-marka sa huna-huna sa katawhan? Ug unsa ka ligdong ang iyang pamunuan nga di’ pwedeng ilubong nalang sa limot sa mga tawo nga iyang gi-alagaran su’d sa siyam ka tuig. Di’ kinahanglan nga paabuton pa ang pagbiya sa presidente ning kalibutana aron maugkat ang mga maayong buhat nga iyang nahimo. Karon, ang tukmang panahon aron ipakita niya sa publiko nga sama sa mga tawo nga nagpaluyo kaniya, limpyo ug ligdong ‘sab ang iyang administrasyon. Karon ug wa’ nay lain pang panahon aron ipadangat sa katawhan nga dakong sayop ang mga akusasyon nga nagpabaya nalang ang presidente sa iyang dungog.
Kinsay magtuo nga luyo sa pahiyom ni Usec. Frostrom o ka kalma ni Usec. Capadocia, may mga nagpahipi nga mga di’ makalimtang buhat ang duha ka mga opisyal nga di’ pwedeng ipadaplin nalang sa publiko karong nibiya na sila ning kalibutana. Kausa lang nga moabot ang higayon sa pag-serbisyo sa katawhan. Mas maayong tan-awon sa presidente nga bisan pa sa iyang paningkamot pagpalig-on sa ekonomiya sa nasud ug bisan pa sa iyang gihimong pagbangon sa dungog sa katawhan, mas hait ug lanog ang mga akusasyon sa pagpangawkaw ug pagpanlupig sa katungod sa katawhan. Ug atol sa mga oras nga iyang tan-awon unsay naka-apan sa iyang pamunuan, di’ na siya angayan nga magpalayo pa, tungod kay sa iyang tupad palang daan, iya nang makita ang iyang bana nga dugay rang gikaligoan sa mga akusasyon sa korapsyon. Angayan tan-awon sa presidente nga sa pagbukas unya sa mga libro sa kasaysayan, wa’ nay mas mahinungdanon pa gawas sa mga maayong butang nga iyang nahimo atol sa iyang pamunuan ug di’ ang mga kahiwian nga gihimo sa mga tawo nga nagpalibot sa iyaha.
email: rico_lucena@abs-cbn.com