Kamatinud-anon luyo sa kakabus

Singko anyos pa lang si Julie Compisto dihang gidala siya sa iyang inahan gikan sa Bogo paingon dinhi sa dakbayan sa Sugbu. Didto sila mosangko sa Barangay Inayawan, apan tungod sa grabe nga kapobre way ikapaeskwela ang iyang inahan kaniya labi pa nga nagbuwag kini ug ang iyang amahan.

Inay nga adto sa eskwelahan, si Julie didto magyampungad sa nagbundo nga mga basura uban sa iyang inahan aron pagpangaykay ug mga lata, plastic ug uban pa nga mamahimo nilang mabaligya aron ikatabok sa nagkutoy nilang tiyan.

Sulod sa 21 anyos mao ni’y nahimong kinabuhi sa 26 anyos na karon nga si Julie. Didto na siya sa Inayawan Sanitary Landfill makamatngon og buot ug nakabaton og iyang kaugalingon nga pamilya.

Karon duna na siya'y usa ka anak nga babaye nga nagpangidaron og usa ka tuig kapin. Bisan sa iyang kakabus damgo niya nga makatungha ang iyang anak ug dili mahisama kaniya nga “no read no write.”

Apan ang maong damgo nag-atubang sa dakong hagit sa kakabus sanglit isip basurero si Julie mokita lang og P30 ang adlaw gikan sa halin sa basura nga iyang makuha sa dumpsite.

Wa man sab gud siya magbinugtong sa pagpangaykay og basura. Basi sa talaan sa barangay Inayawan gibana-bana nga moabot sa 600 ka mga tawo ang nagpakabuhi sa basura diha sa landfill.

Usa ka buntag, ang 16-anyos nga igsuon ni Julie sa inahan nga si Napoleon Ursabia nakakita sa $60 mil dolyares nga aksidente nga nalabay sa katabang sa usa ka negosyante diha sa Calamba nga si Emiliano Tanpin, Jr.

Sanglit sama niya si Napoleon wa say grado wa gyud sila masayod kun unsa ka dako ang kwarta nga ilang nakit-an. Si Julie nakahipos og dul-an sa usa ka milyon ka pisos nga bahin sa dolyar kon $17 mil dolyares.

Pero bisan sa kadako sa maong kantidad nga iyang nakuha ug taliwa sa kalisod sa ilang kahimtang wa matintal si Julie nga angkunon ang kwarta nga dili iya. Si Julie maoy unang miuli sa kwarta ngadto sa National Bureau of Investigation diin mangayo og tabang ang tag-iya aron ma-recover ang kwarta.

Sa akong pagpakighinabi ni Julie matud niya nga wa gyud mosantop sa iyang huna-huna nga idagan ang kwarta nga dako na unta kaayo og ikatabang sa kaugmaon sa iyang pamilya.

Sumala pa niya nga palabihon pa niya nga magpabilin sa kalisod kay sa maharuhay pinaagi sa kwarta sa ubang tawo. Bilib ko sa gikapakita ni Julie kay kun buot huna-hunaon kinit-an ang maong kwarta, wa niya kini kawata.

Lahi kaayo ang kinaiya ni Julie sa iyang iyaan nga si Victoria Candido kinsa miuli man tuod og $3,500 apan sobra nalang kini sa iyang gipahimuslan bisan kun siya nahibawo na nga dunay nangita sa kwarta.

Misuway pa gyud gani si Candido og tago sa kwarta sa dihang una ni nga giadto sa mga ahente sa NBI. Napugos lang siya pag-uli sa kapin sa 3 mil dolyares human siya mabuking ni Julie.

Lalisonon sab kun mao ra ba gyud ni’y nakuhang bahin ni Candido tungod kay sigun ni Julie mas daghan man kuno ang gikuha sa iyang iyaan. Kun wa man itug-an ni Candido ang tanan niyang nakuha hinaot nga makatulog siyang maghayang nga maghuna-huna nga dunay tawo nga nasakit kaniya.

Dugang nakong panghinaot nga di moabot ang panahon nga maningil kaniya dili ang tag-iya sa kwarta kun di ang Kahitas-an. Mas lisud ra ba og ang tua sa taas maoy maningil kay di gyud ta nga kapanlimbong.

Alang sa tag-iya sa kwarta hinaut sab nga ikaw mamahimong tubag sa pangandoy ni Julie aron makabaton og edukasyon ang iyang anak. Bisan kini nalang ang ganti nga imong ihatag niya bugti sa iyang kamatinud-anon.

* * *

[email protected]