Unsa pa kaha sunod tuig

Makalilisang ang pagbana-bana sa mga ekonomista sa mamahimong lakat sa ekonomiya sunod tuig. Ang nasinating krisis sa Amerika karon nga nitakod na sa ubang mga nasud sa kalibutan, matagamtaman ang grabeng epekto sa sunod pang tuig. Giingong, mas lisud nga makabangon ang ekonomiya sa kalibutan tungod sa epekto sa krisis nga paspas nga natagamtaman sa mga dagkong nasud karon. Matod pa, ang nahitabong kalibutanhong krisis niadtong 1929, posibleng masubli na usab. Ug bisan ang kalisud nga nasinati sa Asya niadtong 1997 tungod sa sakit nga SARS posibleng ato na usab nga matagamtaman.

Matud pa, karon ang tukmang panahon alang sa pagpangandam sa umaabot. Apan unsang matang pa sa pagpangandam ang atong mahimo kung nakatunob nata sa unsa ang gikahadlokang kamatuoran. Di’ sa pagsu’d sa bag-ong tuig ang atong masinating kalisud apan ana-a sa unsa ang atong nasinati na sa pagkakaron. Ang kalisud nga matagamtaman sunod tuig mao ang kalisud sa dagkong mga magpapatigayon nga maligsan sa kalibutanhong krisis. Apan ang krisis sa mga kabus, dugay rang gihambin, dugay rang gi-antos. Mismo ang mga eksperto naglibog kinsay mabasol ning grabeng kalisud sa kalibutan karon. Ang tanan, napuno sa daghang pangutana asa magsugod ang solusyon ug unsa ang matang sa solusyon ang angayan nga himuon.

Wa’ siguroy bisa’g usa nga wa’ magping-it sa grabeng kalisud karon. Apan mas pang makapakuyaw ang mga panghitabo karong ang mga dagko ug gamhanang nasud na sa kalibutan ang nakasinati sa paglukapa sa ekonomiya. Matod pa, kung unsa ang matang sa kalisud nga matagamtaman sa Amerika, siguradong maapektuhan ang ubang mga nasud sa kalibutan nga nagsandig ang ilang ekonomiya sa usa ka gamhanang nasud. Kung nagping-it na ta sa kalisud sa pagkakaron, gipanlantaw nga di’ na mahitsura ang dagway sa kalisud sa umaabot.

Usa nako ka iyaan ang nag-ingon nga di’ na ikatinga ang mga panghitabo karon tungod kay kining tanan, nahipatik sa balaang Bibliya. Ug kung basahon ang nahipatik sa ‘Revelation’, moabot gyud ang panahon nga moluhod ang kasadpang mga nasud sa mga nasud nga ana-a sa sidlakan. Siguro, may mga nanggawas nang tima-ilhan tungod kay sa pagkakaron, nagtubo ug nagkadako ang utang sa Amerika sa China. Ang China ang giisip nga ‘the sleeping giant’ sa Asya. Apan karon, di’ lang dinhi sa Asya nabantog ang kagamhanan sa maong nasud apan sa tibuok kalibutan. Posible bang sa mga musunod nga katuigan ang China na ang labing gamhanang nasud sa kalibutan?

Posible. Ang nahitabong melamine scare, wa’ lang makapalisang sa mga taga China apan sa tibuok kalibutan labi na dinhi sa ato. Ngano man ug unsa man ang implikasyon sa maong kahadlok ug kabalaka? Nagpasabot lang    nga ang produkto sa China wa’ lang gipamaligya su’d sa ilang nasud apan sa tibuok kalibutan. Ang atong pagkalisang sa melamine nga nadiskobreng gisagol sa mga produkto sa China maoy tima-ilhan nga ang kalibutan nipalit, nigamit ug nikaon sa mga produktong gikan sa China. Bisan ang mga produkto karon sa Amerika, daghan ang gikan sa China. Usa lang ni sa bugti sa Amerika sa pagpa-utang kanila sa China.

Baliktad ang nahitabo sa kalibutan sa pagkakaron. Kun timailhan naman ni o dili sa unsay nahipatik sa balaang kasulatan, mismo kita wa’ masayod. Apan usa lang ang sigurado, tataw ug klaro sa pagkakaron nga naglisud tunga-tunga ning nagkagusbat nga ekonomiya sa kalibutan. Ang labing mahinungdanon, nga di’ ta magpasagad sa pag-gasto, magpadayon ang atong kinabuhi samtang atong balikan ang mga leksyon sa kagahapon atol sa grabeng krisis nga nahitabo. Ang kalibutan sa pagkakaron, wa’ lang magkinahanglan sa mga dagkong nasud aron motuyok ang ekonomiya. Sama ra nga di’ nato isalig ang solusyon sa atong kalisud sa atong gobyerno lang.