Angayan ba gyung ibaligya sa pribadong kompaniya ang Cebu City Medical Center? Kini ang labing dakong pangutanang gi-atubang di’ lang sa mga opisyal sa syudad apan lakip na sa mga residente nga maoy makabenipisyo sa tambalanan. Nagsanga-sanga na ang isyu sa usa ka tambalanan nga naputos sa daghang kontrobersiya gikan sa di’ maayong gipakitang labok sa mga medical personnel hangtud sa wa’y kita nga gitabang sa maong pasilidad sa panudlanan sa gobyerno sa dakbayan sa Sugbo. Apan sa di’ pa magsige og pagawas sa iyang maot nga mga komento si Mayor Tomas Osmeña, mas maayong tan-awon sab niya kung igo na ba ang tabang nga gibuhos sa syudad alang sa usa ka publikong tambalanan.
Tuig dos mil says dihang taas kaayo ang kaso sa dengue sa dakbayan sa Sugbo. Akong nahimong ‘assignment’ kaniadto ang pagkuha og mga sugilanon kabahin sa dengue. Labing mahinungdanong istorya nga di’ nako malimtan kaniadto ang pagsusi sa kahimanan sa CCMC. Usa sa akong namatikdan ug maoy nahimo nakong istorya ang guba-on na nga blood refrigerator sa ospital hinungdan nga di’ sila pwedeng mag-stock og dugo alang sa nagkada-iyang kaso sa operasyon. Human gipagawas ang isyu sa telebisyon ug gidiskusyonan sa mga komentarista sa radio, daling nakapalit og refrigerator ang syudad alang sa blood bank sa maong tambalanan. Kung kaniadto, di’ mosalmot ang mga taga CCMC sa bloodletting campaign sa ABS-CBN, karon wa’y sipyat ang ilang pagsalmot tungod kay aduna na silay kahimanan sa pagtapig sa dugo.
Kung aduna may kakuwangan ang mga medical personnel sa CCMC, mas maayong tan-awon sa mga opisyal sa syudad asa sab sila nagkuwang. Kung nagtuo si Mayor Osmeña nga sobra na ang kapin usa ka milyon ka pesos nga gahin alang sa tambalanan, kuwang pa ni alang sa usa ka ospital nga may kapin dos sientos ka bed capacity apan di’ pwedeng mobalibad og mga pasyente bisan kung molapas na sa kapasidad ang ilang mga pasilidad. Sa di’ pa moreklamo ang mga opisyal sa syudad, angayan tan-awon ug hinuklogan nga di’ maayong moreklamo sa galastohan sa usa ka public health facility ug sa kompensasyon sa mga tawo nga nagtrabaho sa tambalanan.
Siguro nakalimot si Mayor Osmeña nga ang labing mahinungdanong konsiderasyon wa’ sa pilay mamahimong kita sa syudad gikan sa tambalanan apan sa unsa ka epektibo ug ka mahinungdanon ang tabang nga gibuhos sa syudad alang sa mga kabus nga mga residente. Adunay maayong punto ang Department of Health ining mao nga isyu. Matod sa DOH, wa’y publikong tambalanan nga gigamit sa negosyo ang pasilidad o gihimong tinubdan sa kita sa usa ka lokal nga kagamhanan. Kung basehan ang tumong sa usa ka tambalanan, tumong ini ang paghatag og ayuda o pagtambal sa mga tawo nga biktima sa nagkada-iyang sakit. Gani matod sa DOH, bisan ang mga pribadong ospital nitug-an nga lisud ang pagsuta kung pilay ilang ganansya sa matag adlaw tungod kay dakong bahin sa ilang kita mopa-ingon ra sab sa pagpalit og bag-ong mga kahimanan alang sa mas maayo ug epektibong pag-alagad sa mga pasyente.
Diin man nagkuwang ang syudad kung isyu sa panlawas ang hisgutan? Hangtud ron, usa lang ka primary ospital ang natukod sa syudad sa bukirang barangay sa Guba. Tungod sa kakuwang sa primary hospital sa dakong bahin sa syudad, nahulog nga nagdasok na hinuon ang mga pasyente sa Cebu City Medical Center tungod kay bisan ang mga gagmay’ng kaso nga alang lang unta sa primary hospital, sa CCMC dayon dad-on. Karon, nahu’g nga halos tanang panginahanglan sa panlawas sa mga kabus nga pasyente, nabuhos sa usa ka tambalan nga karon planong pasirhan o ibaligya sa pribadong kompaniya.
Kung nagreklamo ang mayor sa di’ maayong kalidad sa mga health personnel sa CCMC, nganong kinahanglan man nga tibuok tambalanan ang mag-antos sa ka diskontento sa mayor? Kung nagbagulbol ang syudad tungod sa dakong alkanse sa operasyon sa tambalanan, nganong nagtukod pa man og ospital nga ang tumong mao ang pag-serbisyo sa mga kabus? Kung tumong sa syudad nga ibaligya sa usa ka pribadong kompaniya ang CCMC, unsay kasigurohan nga mahatagan og de kalidad nga serbisyo ang mga kabus nga Sugbuanon? Kung naglisud ang syudad pagpangita og minilyon matag buwan nga ibayad sa utang sa pagtukod sa South Road Properties, kinahanglan ba gyud nga ang CCMC ang usa sa pahimungtan?