P23M matag adlaw

Maayo tingaling usbon na sa mga ginikanan ang panghadlok sa mga bata nga mag-usik-usik sa kan-on: Inay hudlaton silang mag-antos og usa ka tuig sa kalbaryo sa matag mumho nga gibilin sa plato, o ang mas makiangayong pagpa-konsiyensiya nga usa ka tuig nga nagbudlay ang mga mag-uuma sa kan-on nga gihukad sa lamesa, mas makuha ang atensiyon sa mga bata, ug bisan sa mga dagko, kon gamiton ang sangpotanan sa National Nutrition Survey nga P23 milyones nga balor sa bugas humay ug ubang pagkaon ang giusikan sa Pilipinas matag adlaw.

Ang survey sa Food and Nutrition Research Institute (FNRI) sa Department of Science and Technology (DOST) niadtong 2003, ambot nganong naabtan silag duha ka tuig una namantala ang makalilisang nga mga numero sa pag-usik-usik, angayng mopakugang nato sa usa sa labing sa labing dakong eskandalo, atubangan sa lapad nga kalisod ug kagutom, nga matag usa nato nakatampo.

* * *

Ang mga numero nga gipagawas sa FNRI ug DOST sa niaging buwan nagpakita nga gawas sa kan-on dako sab kaayong usik sa uban pa natong mga pagkaon:

• Matag usa nato mausikan og duha ka kutsara (26 gramos) nga kan-on ug ubang pagkaon matag adlaw-16 gramos nga kan-on, 4 gramos nga isda, 4 gramos nga utanon, usa ka gramo nga mais ug usa ka gramo nga karne;

• Ang 80 milyones ka Pilipino makausik og 1,280 metric tons nga bugas humay matag adlaw;

• Kon ipasikad sa ubos kaayong presyo nga P17.95 matag kilo, moabot og P23 milyones ang balor sa mausik nga pagkaon matag adlaw. Morag angay gyong mag-antos sa kalbaryo ang atong mga kalag, di lang sa atong kabataan, kon wa lang gihapon tay himuon sa atong kausikan sa pagkaon.

* * *

Niay laing makahasol nga bahin sa survey: Ang Kabisay-an maoy labing usikan sa pagkaon (28 gramos matag tawo matag adlaw) kon itandi sa Luzon (26 gramos) ug Mindanao (25 gramos). Kon kan-on ra hinuoy hisgutan, mas usikan ang Luzon (16 gramos) kay sa Kabisay-an ug Mindanao (12 gramos). Kon isda ug karne say hisgutan, mas usikan ang Kabisay-an ug Mindanao kay sa Luzon.

Sa lima na ka Christmas parties nga akong natambongan, nagsobra gyong puso ug kan-on ug karne ug isda ug ubang pagkaon. Tungod sa makapa-konsiyensiya nga mga numero nga gipagawas sa FNRI ug DOST, mosugat ko sa bag-ong tuig 2007 nga mas dako ang tiyan-ebidensiya sa gamay nakong tampo sa pag-iban sa nagbuntaog nga nausikan nga pagkaon.

Nitambag hinuong FNRI ug DOST nga ang mas epektibong paagi pagdaginot sa pagkaon di ang pagkaon sa tanang gisukad kon dili ang pag-andam sa tukmang gidaghanon sa pagkaon ug pagtarung pagtipig sa sobra aron nga di dayon mapan-os ug mapuslan pa sa sunod tingkaon.

* * *

Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com