Kalampusan sa ASEAN Summit

Mabulukon ang diskusyon tali nako ug sa driver sa taxi nga akong gisakyan niadtong adlaw nga Sabado gikan sa usa sa mga malls paingon balik sa akong gipuy-an. Gibuak sa drayber ang kahilom dihang miagi nami sa kontrobersyal nga Cebu International Convention Center. Susama og pangutana ang drayber sa mga Sugbuanon nga nagpa-abot nga matapos ang CICC. Mahuman ba kaha ang CICC sa dili pa ang gipangandaman nga ASEAN summit?

Mismo ako nga reporter ug nagsunod sa isyu sa CICC ug sa mga preparasyon sa ASEAN summit wala usab mahibawo kung mahuman ba ang edipisyo sa dili pa ang gitakdang tigum. Kung ang sama sa taxi driver nga akong nahinabi nakig pustaanay sa iyang mga isig ka driver, wala sad koy plano nga itugyan sa sugal ang akong nagsagol nga panlantaw mahuman ba o dili ang Cebu International Convention Center.

Angayan sigurong tan-awon sa kinabag-an nga wala magsandig sa dagkong puthaw ug higanteng konstruksyon ang kalampusan sa 12th ASEAN summit. Mas maayong tan-awon sa publiko nga wala magdepende sa abilidad ni Architect Manuel Guanzon, kusog sa kapin siete sientos ka mga trabahante ug pasalig sa kapitolyo nga mahuman gyud ang CICC ang kinatibuk-ang dungog sa labing dakong tigum nga ipahimutang dinhi sa Sugbo. Mas makatarunganon siguro nga tan-awon usab unsa pay laing mga konsiderasyon alang sa malampuson ug malinawon nga kalihukan.

Gawas sa CICC, dili ba mas maayong tutukan usab sa publiko ug mga kritiko ang mga preparasyon alang sa hapsay ug malinawong tigum. Kumusta man ang siguridad sa kapin napu ka heads of state ug libuan ka mga delegado gikan sa nagkadaiyang parte sa kalibutan atol unya sa upat ka tigum? Andam na ba ang mga dagkong hotels nga gamiton kon ugaling dili gyud matapos ang CICC? Aduna bay igong security personnel nga gipahimutang sa maong mga hotels aron kapanalipdan ang mga delegado?

Sulod sa pipila na kaadlaw, atong na-obserbahan ang mga kausabang gipatuman sa siguridad diha sa kadalanan ug publiko nga mga dapit. Apan wala ka ba mahibong nganong sa mga checkpoints nga gipatuman sa nagkada-iyang bahin sa metro Cebu ang mga taxi ug motorsiklo lang ang gisukit-sukit sa kapulisan apan gisaluduhan lang ang mga nagmaneho ug pribadong mga sakyanan? Nagpasabot ba ni nga motorsiklo ug taxi lang ang pwedeng sakyan sa mga teroristang may dautang plano alang sa ASEAN summit? Nakalimot ba ang mga otoridad nga adunahan ug "well-funded" ang mga teroristang grupo ug posible sab silang mogamit og sports utility vehicles aron lang pagpahigayon sa ilang dautang mga plano.

Gawas sa siguridad, aduna nabay igong nahibaw-an ang mga ordinaryong Sugbuanon mahitungod sa ASEAN summit ug nganong ingon nalang ini ang preparasyon pagpanindot sa Sugbo ang gihimo sa mga lokal nga opisyal ug organizers? Andam naba ang mga tindero, taxi driver, mga saleslady sa mall ug mga tawo nga nabuhi sa kadalanan sa pag-abot sa mga delegado nga posibleng makighinabi kanila? Andam naba ang mga kawani sa hotels ug mga sikat nga restaurants pag-abiabi sa mga bisita? Basin dili pa. Sa pagkakaron, ang siguradong andam na sa pag-abot sa libuan ka mga bisita mao ang mga commercial sex workers gikan sa Mindanao nga tuyong mianhi sa Sugbo aron pagtanyag ug serbisyo sa mga partisipante sa summit. Giingong may mga espesyal nga presyo pa nga gigama ang maong mga babaye aron mas dali silang makakuha og kostumer. Giisip nga problema sa Cebu Anti Indecency Board kon CAIB ang pagdagsa sa kababayen-an apan hangtud asa lang ang pwedeng mahimo sa grupo aron pagsanta sa problema.

Wala sa Cebu International Convention Center magdepende ang tinuoray nga kalampusan sa ASEAN summit dinhi sa Sugbo. Wala sa minilyon ka pesos nga pundo alang sa pagpanindot sa kadalanan, pagpamutang og mga buwak ug uban pa magdepende ang kalampusan sa tigum. Apan ang tinu-uray nga kalampusan sa ASEAN summit ana-a sa matag Sugbuanon nga adunay kontribusyon sa iyang gamay nga kapasidad nga mamahimong mabulukon ang pagpuyo sa mga delegado dinhi su'd sa mubo apan dili makalimtan nga panahon.