Bungkagon ang Senado

Upat ka balaod lang ang napasar sa Senado sukad pagbukas sa 13th Congress. Pangangkon kini sa Partido Demokratiko - Sosyalista ng Pilipinas Aksiyon Sambayanan, ang ikalimang partido nga akreditado sa Comelec nga gipanguluhan sa kontrobersiyal nga si National Security Adviser Norberto Gonzales.

Nakasabot ko nganong init kaayo ang maong partido ngadto sa Senado. Tungod kini sa pagpiit ni Gonzales atol sa Senate inquiry niini pipila ka bulan na ang nakalabay nga miresulta sa pag-contempt kaniya ug gipabilanggo tungod sa wala niya pagtubag sa mga pangutana sa mga senador sa dihang gigisal kabahin sa Venable LLP, usa ka buhatan sa Amerika nga gikontrata aron makakuha og pundo ang kagamhanan sa Pilipinas alang sa pag-usab sa atong Batakang Balaod.

Apan dili isyu ang away tali ni Gonzales ug sa Senado ang angayang tutokan, kun dili kanang seryoso nga pangangkon sa partido batok sa Senado nga wala gyuy nahimo sukad sa pagkatukod niini human sa rehimen nga Marcos.

Sa 12th Congress lang, P6 bilyones ang nagasto sa Senado, apan wala gyuy bisan usa ka balaod nga napasar, sumala pa sa napublikar sa usa ka pamantalaan sa kauluhan.

Sa pagsulod sa 13th Congress niadtong 2004, upat ka balaod ang napasar, apan nakagasto ang Senado og P4.1 bilyones. Sa ato pa, P1 bilyon ang gasto sa kada balaod?

Adunay 360 ka mga balaodnon nga gitawag og bills in local application tungod kay mga balaodnon kini nga naggikan sa kalungsoran ug probinsiya alang sa ilang mga basic services, health programs, education, inprastraktura ug uban pa nga alang sa kaayuhan sa mga distrito ug lokal nga kagamhanan, nga wala gyud maaksiyoni sa Senado.

* * *

UNICAMERAL. Gibasol sa partido ang pagsige og pang-imbestigar sa Senado nga mao hinuoy hinungdan nga wala na kini makahikutar sa buluhaton niining pagpanday og mga balaod.

Tinuod! Pagkadaghan nang mga Senate inquiry nga nahimo ang bisan unsang komitiba sa Senado nga ilang ipagawas nga 'investigation in aid of legislation' nga wala gani kabuhati og bisan usa lamang ka balaod.

Kun akoy pangutan-on, maayo na lang usab og bungkagon na lang ang Senado ug sagupon nato ang unicameral legislature. Ubos sa unicameral legislature, usa na lamang ka Balay Balaoranan ang maminaw sa mga balaod. Kun makapasar nila, pirmahan dayon sa presidente aron mahimong balaod.

Daghan man nga mga nasud sa Europa nga nagsagop og unicameral legislature. Epektibo man gihapon. Daginot pa sa pundo.

Aron matuman ang pangandoy sa partido, kinahanglang suportahan nila ang laraw nga pag-usab sa Konstitusyon. Init kaayo ang diskusyon nga sagupon sa nasud ang parliamentary nga panggobyerno ug ang federal system.

Si kanhi Siquijor Mayor Fidelito Avanzado, convenor sa PDSP, nagkanayon nga mohaum gihapon ang unicameral sa maong duha ka sistema sa panggobyerno.

* * *

CONFERENCE. Himuon dinhi sa Sugbo ang Association of Southeast Asian Nation Director-Generals of Custom's Conference karong bulana.

Dako kini nga kalihukan nga paabuton sa Sugbo. Ang Bureau of Customs - Port of Cebu pinanguluhan ni District Collector Ma. Lourdes Mangaoang ang magsilbe nga "host" niining maong kalihukan nga adto himuon sa Plantation Bay Resort and Spa sa dakbayan sa Lapu-Lapu.

Dako og ikatampo kining maong kalihukan sa natad sa export-import industry sa Sugbo. Ang Sugbo ma-promote ngadto sa nagkalainlaing nasud isip usa ka malambuong puwerto sa Southeast Asia.

Dili man usab malupigan ang Sugbo sa paspasay lang sa paglambo sa industriya sa export ug import. Aduna kitay daghang mga produkto nga ika-export ug nagtubo usab ang panginahanglanon sa mga Sugboanon sa mga produktong imported.

Dili pa lang sarang ikapanghambog ang sistema sa customs sa nasud karon tungod kay aduna gihapon kini mga lungag nga nakahimo hinuong sayon sa pagsulod sa korupsiyon sa mga transaksiyon sa adwana.