Ceset mga ligoy?

Tukma ang laraw ni Engr. Sammy Dy nga pahulipan niya ang gibana-bana nga mga 2,000 ka volunteers sa City Environment Sanitation and Enforcement Team (Ceset) nga mahulagway nga mga ligoy.

Nganong magtinil man kita og mga tawo nga ligoy? Una, kon dili sila gusto nga motabang aron malimpyo ang dakbayan - ilabi na ang ilang barangay - nganong misugyot man sila nga mahimong Ceset volunteer?

Wala malilong nako nga daghan kaayo ang mga ligoy og wala motrabaho sa mga Ceset volunteers. Kon mosuroy ka sa lainlaing dapit dinhi sa dakbayan, makita gihapon nimo ang nagliundok nga mga basura nga anaa gilabay daplin sa karsada.

Usa niini anaa sa dalan Cabreros sa Basak-San Nicolas. Unahan og gamay kilid nianang Saint Anthony Hospital diha sa maong dapit, pastilang bahoa g'yod kay anaa daplin sa karsada gipanglabay ang mga basura.

Unsa may gihimo sa mga opisyal sa barangay Basak-San Nicolas? Sa barangay Lorega-San Miguel bitaw, kaniadto ingon usab niini ang sitwasyon, apan human gihingusgan sa mga opisyal, wala na labayi og basura ang maong kilid sa ihawan.

Awhagon nako si Kapitan Mario Susaya nga sulbara kining maong problema dihang lugara Capt.

* * *

Bitaw, tan-aw nako, kutob ra g'yod kita sa sulti nga hingusgan na nato ang pagpatuman sa gimando nga "segregation" sa mga basura basi sa gilatid sa Republic Act 9003, ang Ecological Solid Waste Management Act.

Basi sa rekord, gikan niadtong Hulyo 1, hangtud sa miaging semana, kapin lang sa 2,700 ang nadakpan nga nagpataka og labay sa ilang basura sa mga gidili nga dapit ug ang kapakyas nila pag-segregate sa ilang basura.

Apan makita usab sa rekord nga kadaghanan sa mga nadakpan gipasaylo ra, ug ang pipila - ilabi na kadtong mga nagpasuko-suko atol sa ilang pagdakop - aw giawhag g'yod nga mobayad og multa.

Apan nahadlok ko nga ang kaso mahisama lang unya sa mga dakop nga gihimo sa Citom nga kutob ra sa papel. Abi ninyo og ngano?

Kon dakpon nimo ang usa ka tawo sa paglapas sa city ordinance 1361, ang ordinansa nga mosilot sa pagpataka og labay sa mga basura, kinahanglan nga sulod sa duha ka buwan gikan sa pagdakop kanila, pasakaan gayod ang dinakpan og kaso.

Ang mga ordinansa nalakip sa mga kaso nga giisip nga mga "light offenses." Basi sa Article 90 sa Revised Penal Code, ang mga "light offenses" mo-prescribe lapas sa duha ka buwan.

Aron g'yod masabtan pag-ayo, sa ato pa gikan sa pagdakop sa usa ka malapason sa balaod, kinahanglan g'yod nga pasakaan siya'g kaso sa dili pa molapas ang duha ka buwan. Kon dili gani kini mahimo, wala na'y legal basis nga siya mapasakaan og kaso.

* * *

Nganong malangan man ang pagpasaka og kaso? Ang rason niini mao nga kuwang og mga kawani ang Ceset nga makagama sa daghang kaso nga ipasaka batok sa mga dinakpan.

Ikaduha, ang mga dukomento nga gikinahanglan kuwang, sama sa kompletong address sa mga dinakpan aron nga masayon ra sa fiskaliya ang pagpadala og summon kanila aron tubagon ang kaso.

Kabahin sa pagpanakop, klaro kaayo nga daghan ang tapolan. Basi sa gidaghanon sa ilang nadakpan, tabla ra nga kon naglihok ang tanang volunteers, tag-usa ra ang ilang nadakpan sulod sa usa ka buwan. Dili ba?