Dili na madala’g ampo

Gidungog ra gayud ang mga pangaliya ni Toryana nga mausab na ang kinaiya sa iyang bana. Giisip niya si Ropino nga usa ka bug-at nga krus nga iyang gipas-an.

Tigulang na man unta apan pwerte kabadlongon. Mahilig gihapon sa barkada. Kanunay’ng higabhian sa mga imananan ug bedyokihan. Usahay mouli sa balay nga magduay sa kahubog.

Ang labing pait kay usahay taya nala’y mabilin sa sweldo ni Ropino. Porman sa pamanday si Ropino, pero wa gani makapatiwas paeskuyla sa high school sa bugtong nilang anak nga si Antonio.

Apan gidungog tingali ang mga pag-amo ni Toryana kay duha na karon ka tingsweldo nga sayo na mopauli si Ropino sa balay. Nagkinagang pa kini pagbitbit sa daghang pinalit.

Giintrigo nga wa’y kulang ang iyang sweldo ngadto kang Toryana. Nakahangad sa langit ang asawa. “Ginoo ... salamat nga gidungog mo ang akong pag-ampo!” nakahilak si Toryana sa kalipay. Usa ka gabii, pasado na alas onse. Wa pa mauli sa balay si Antonio. Nahingawa si Toryana. Nakat-on na ‘sab diay paghubog-hubog. “Pino,” sangpit ni Toryana sa bana. “Wa pa mouli si Anton. Subaya’s lungsod...”

Tulin pa sa jet plane si Ropino. Pero inay pangitaon ang anak, maoy gidumdom ang suki nga bedyokihan sa merkado. Didto ang iyang mga barkada. Nanag-inom. Nanganta. Gitunolan dayon siya diha-diha og “agua de pataranta.”

Way langan nga gilala ni Ropino ang ilimnon nga gikahidlawan. Nagwandog-wandog na kini sa kahubog nga mipauli.

Sa dalan, may laing hubog nga iyang nasundan nga nagkaang-kaang ang linaktan. Iyang gitimbaya. “A-sa ka...p-puli, Bay? Hik...”

“S-sa...sa sityo Ca-Camino, Bay...hik!” sa lalake. Wa makaila si Ropino kay ngiob ang palibot. “Aw, magkuyog ta, Bay. Taga didto man sab ko...”

Nagkuyog ang duha. Nag-agbayay pa mura’g karaang managhila. Unya. “Dinhi na lang ko...Bay. Hik! Kay mao na nang among balay.” Gitudlo niini ang balay nila ni Ropino.

Nahayanghag si Ropino. “Ay’g tinonto, Bay, ha. Amoa nang balay, Bay...!” “Unsay inyoha? Giangu-ango ka man diay’ng tiguwanga, ka!” Misanting ang mga dalunggan ni Ropino. “A, buang ka! Unsay tiguwang?” Nagsumbagay ang duha. Nangalamba sa kahubog. Pero padayon nga nagdumog.

Si Toryana nga nakamatikod sa kasamok, nagdali nga nanaog. Kalit manudlot ang iyang kalimutaw!

“Ang mga kanahang dagko! Hoy, Ropino! Antonio! Unsa, dili mo moundang, kay magkuha ko’g sundang?”

Nahunahuna ni Toryana nga di na gayud diay madala’g ampo ang iyang bana...! (Katapusan)