Unsay mas importante: Balor sa sakyanan, o kinabuhi sa tawo?

Kaniadto sa bata pa ang Atlas Consolidated Mining Development Corporation (ACMDC) sa Lutopan, Toledo City, usa sa among silingan sa Baliwagan, Balamban, Cebu, kinsa nagtrabaho sa maong kompaniya mitug-an: Nga panahon may heavy equipment nga mahulog ilawom sa bung-aw, ang una dayong ipangutana sa tag-iya mao kini: “Kumosta ang sakyanan, wala ba maguba?” Di gyud kuno mangumosta sa tawo, uy! Ang six wheelers nga kargahan sa giminang copper mao gilayon ang hatagan sa kinatibuk-ang pagtagad ug dili ang drayber.

Sa kadagatan, may mga tag-iya sa barko (hinuon dili tanan) nga pasidan-an pirme ang kapitan nga ampingan gyud ang gidala niining sakyanan sa dagat. Kinahanglang ilikay gyud kini sa mga mabaw nga lugar aron dili masangad, mabuslot o maguba. Kay sa higayon nga mahitabo kini, otomatik gyud nga girawton sa tag-iya ang kapitan.

Gumikan ning maong baud, adunay higayon nga maapikihan sa pagdesisyon ang kapitan. Pananglit, ang agianan nila usa ray barko nga masulod. Dili mahimong masugatan. Kay ang masig ka kilid sa maong dapit medyo mabaw ug segurado gayod nga masangad ang molihay. Busa, usahay  mogambol na lang ang kapitan sa pagpaugat. Imbes adto moagi sa mabaw, didto gyud siya sa lawom bahala nag ang maong lugar iyaha sa iyang gikasugat nga barko. Ug sanglit ang kapitan sab sa gikatagbo nga barko, gahi sab og ulo, nagpaugat, sab. Hala, padayon, bahala na! Resulta, disgrasya! Daghang pasahero ang nangasamad, nangalumos ug nangamatay.

Unsa man diay ang mas importante alang sa kapitan sa barko: Ang balor sa barko, o ang kinabuhi sa tawo? Ang barko kun malunod, mahimo pa kining mahaw-as ug mapaayo. Kun dili mahaw-as, makapalit pa ang tag-iya og bag-o. Apan kun ang tawo malumos ug mamatay, wala nay laing kinabuhi nga ikailis niini. Ang pait, kay wala’y kinabuhi nga mapalit sa tinumping salapi aron maoy iilis sa nawala. Kini tungod kay ang kinabuhi sa tawo usa ra. Ug wa nay lain.

Hinaot pa unta, nga makat-on na ang mga kapitan sa barko sa pag-amping ug pagmahal sa mga kinabuhi nga anaa gigunitan sa ilang mga kamot samtang naglawig ang barko gikan sa port of origin ngadto sa port of destination. Hinaot pa unta nga kun unsay ilang gipanumpaan diha sa ilang propesyon, hugot nila kining tumanon. Buwahan, wala’y mga nagbangutang tudlo nga motulisok sa ilang tanlag!