“Panagan na mong tanan,” misinggit si Doro ang boluntaryo sa lungsod sa Asturias. “Padulong na dinhi ang mga Hapon.
“Kasayo sab ining atong pagpanagan, Cito,” matud ni Luming sa iyang bana. “Asa man ta ini paingon?:”
“Adto una ta sa ilang Tatay Quiri sa San Roque, dayon manungas ta ngadto sa Kobong.”
“Hain man nang Kobong?”
“Bukid kana, mora’ duol na sa Mangiaw,” mitubag si Cito samtang namutos kini sa ilang pipila ka mga sinina.
“Hoy! Rolando, isulod na’g balik ang linugaw sa plato ngadto sa kaldero kay adto na lang ta mamahaw sa San Roque,” mando niya sa usa niya ka anak nga lalaki.
Human niya’g pamutos, iya kining gibutangan og mga bugkos ug gisulod niya ang iyang duha ka bukton aron ang putos didto sa iyang likod.
Hapit tanang tawo sa lungsod kauban sa pagpanlakaw paingon sa San Roque. Pag-abot nila sa Looc Sur, hiagian nila ang usa ka kaila nga dalaga.
“Hoy! Amparo, unsa pa may imong gipaabot diha, ikaw na lay nahibilin sa inyong baryo,” matud ni Cito.
“Ako pang gihulat si Nanay ug Tatay nga nangadto sa Balanban.”
“Di na to sila makaagi kay naa na ang mga Hapon duol sa lungsod. Kuyog nalang namo.”
“Di lang ko Noy Cito, kay hulaton ko lang sila.”
“Na, hala, adto na mi,” matud ni Cito, apan milingi pa kini.
“Amparo, among nabalitaan nga dili manghilabot ang mga Hapon kun minyo, mga dalaga ra ang ilang hilabtan. Busa kun mangutana ang mga Hapon kun minyo ka, ingna nga minyo.”
“Oo, Noy Cito.”
Layo na ang mga tawo sa lungsod sa dihang nadungog ni Amparo ang kalanog sa hinagtok sa mga sapatos sa nagmartsang mga Hapon. Gibati ni Amparo ang tumang kakulba sanglit siya nalang usa ang nahibilin sa tibuok Looc Sur.
“Maayo pa’g mikuyog nalang ko nila ni Noy Cito, ganina,” namulong siya sa kaugalingon samtang nagtan-aw sa nagsingabot nga mga sundalong Hapon.
May nalantawan usab si Amparo nga usa ka sakayanon nga nagdulong sa baybayon. Mihunong ang nagmartsa sa iyang tungod, ug miduol ang opisyal ug gipangutana siya sa Ininglis.
“You! Married, o daraga?”
“Minyo ko, Sang,”: tubag ni Amparo.
“Where’s your husband?”
“My husband, Sang,” gitudlo niya ang sakayanon nga nagsaog sa iyang baroto sa baybayon. Iya kining gikamay ug gisinggitan.
“Tawo, dali una,” bisan wala siya hisabti sa tawo apan miduol kini. “Tawo, hagki ko!”
“Ngano man?”
“Basta hagki lang ko,” ug gihagkan siya sa tawo.
Miyangoyango ang opisyal dayong mando sa iyang mga sakop sa pagpadayon sa ilang panaw. (Katapusan)