Lamoklamok sa payagpayag

Naunsa man ka? Nga imo mang gitagoan sa atong kuwarto nang inasal?" ni Mary Grace Bacus ngadto sa iyang bana nga si Norelo Rosaldo Bacus. Manghod lang sa singka ang tuno sa iyang pangutana. Gipasok ni Norelo ang inasal baboy nga pinutos pa og karton ug manila paper, ilawom sa lantay sa ilang lawak. "Ssshhh! Ay'g saba!" ni Norelo nga nipabarog sa iyang tuong tudlo sentro sa iyang mga ngabil.

"Duha ni ka buok inasal gipadeliber ni bise mayor Ritche Tibon. Tua nang usa. Ako nang gilawog sa mga piranha!" ni Norelo nga nagngisi. Nitudlo ngadto sa payagpayag atbang sa ilang balay. Nipasiklap si Mary Grace ngadto sa payagpayag sa ilang baryo di layo sa nahimutangan sa ilang balay. Sa abli nga bintana sa ilang lawak, nakita niya nga gitapok-an ug gikuninitan sa mga tawo ang inasal ug ubang putahe nga naglibot niini ibabaw sa taas ug dakong lamesa sentro sa payag. Nagtindog lang ang kadaghanan sa nangaon. Ang uban nanagpungko libut sa payag. Wa baliha ang kainit sa kaudtohon. Apan swerte sila kay wa niuwan.

Piyesta ron sa baryo Odarit diin nagpuyo ang bise mayor sa lungsod sa Agnanis. Tungod sa kadaghang bisita nga dagkong tawo sa panimalay mismo sa bise mayor, ang ubang mga supporters gilainan lang og kan-anan sa payagpayag. Kining payagpayag maoy abutanan sa tanang mga tawo sa baryo. Ma-datu o ma-pobre, magkaabot dinhi. Kay kining baryoha mao ray lahi og kustumbre sa tanang baryo sa ilang lungsod. Kabos ug adunahan magkahiusa dinhi. Malinawon ang maong baryo. Way borokento o palaaway.

Dinhi sa maong payag kasagaran magsaulog og birthday o bisan unsang okasyon ang gustong makigsalosalo sa isig ka tawo. Ang magsaulog maoy mogasto. Kasagaran adunahan. Ang mga pobre maoy masugo sa pagpamalit sa palitonon sama sa pagkaon o ilimnon. Kun dunay lotoonon, may mga kamao sang mangusina.

Si Norelo usa sa mga pobre sa baryo, nga sinaligan. Manananggot siya. Kay ang pagpananggot buntag ug hapon ra man, taas siyag panahon sa mga sugosugo sa mga adunahang silingan. Kun dunay mag-inom o magsugal sa payag, siya dayon ang masugo sa pagpalit og ilimnon ug sumsuman.

Duha na ang mga anak ni Norelo ug Mary Grace. Sila si Wilben, 5 anyos ug si Fernando, 3 anyos. Niabag si Mary Grace sa ilang kabuhian pagpanawat og labada. Apan mahurot usahay iyang kita sa madyong, tsikitsa ug tong-its. Di man lang mangita iyang bana. Masinabtanon man kaayo si Norelo. Iyang kita intrigado man tanan sa asawa. Maong wa nalang nipalag si Mary Grace sa pagpahilom ni Norelo kaniya.

Pagkahulba sa inasal sa payagpayag, ang mga bisita nitagad na lang sa ubang putahe. Wa silay kalibutan nga duna pay ikaduhang inasal.

Pagsawop sa adlaw, namingaw ang payagpayag. Ang mga hubog nga nagpabilin, nangligdas na sa daplindaplin. Ang mga dumoduong nga kaon ray tuyo, namauli na. Unya may mga bisitang nangabut sa panimalay ni Norelo ug Mary Grace. "Nia man lagi mo?" ni Mary Grace. Mapahiyomon. Gipadayon niya si Roy iyang maguwang ug si Marivel Bullulan iyang bayaw, asawa ni Roy. Nag-apud silag bitbit og Tupperware. Gipadayon sab niya si Mary Jane iyang manghod. Ug ang bana ni Mary Jane nga si Noel Penaflor. Nag-apod sab silag sudlanan.

Ang mga bisita taga Odarit ra sab. Malabay rag bato ang distansiya sa ilang mga balay gikan sa ilang Mary Grace. Apan wa siya kakita nila sa lamoklamok sa payagpayag.

Nidalikyat dayon si Norelo sa kusina. Pagbalik niya, naggunit na og bag-ong binaid nga sundang. Iyang gitunol ngadtong Roy. Gidawat ni Roy. Ug mapahiyomon si Norelo nga nikamang ilawom sa lantay sa ilang lawak aron pagbira sa tibook inasal.

"Bida! Kamo ra man diay nagsindikato anang inasal!" ni Mary Grace nga nagpahiyom. "High tech na god ta ron!" ni Norelo nga mapasegarbohong nipakita sa iyang selpon nga second hand. "Giteksan ko nila nga ipatago ang usa ka inasal" dugang niya. Nagkatawa si Roy nga nagbukhad sa putos sa inasal. (Katapusan)