Hapit na lang moluhod si Bernardo sa atubangan ni Ditas sa tuyo nga higugmaon siya niini. Apan igo lamang gikataw-an ni Ditas ang ulitawo. Kay alang kaniya si Ditas dili mahimo nga mosugot siya sa usa ka lalaki nga kaliwat og ungo.
Sila si Tatay ug Nanay niya nasayod gyud bahin sa mga ginikanan ni Bernardo ug ingon man sa mga apohan niini. Puwerting mangtasa kuno kadto si Barang ug labi na ang apohang lalaki niini nga si Antoy nga bisag udtong tutok mangabat sa daplin sa sapa ug kondili sa sapa adto sa kinatung-an sa katubhan nga nagdasok duol sa may tampi sa sapa.
Naluoy baya unta si Ditas ni Bernardo kay buotan kini. Ug gawas nga buotan, kun magpuyo na sila isip magtiayon dili gyud sila maglisod kay dato ang mga ginikanan ni Bernardo ug bugtong kining anak. Apan mag-unsa man siya kun hasta usab siya mahimo nang ungo kay segurado man gyung patakdan siya niini.
Busa, bisan sakit sa iyang dughan, iya na lang gilikayan si Bernardo apan way puas ug way kapuol ang paghalad niini kaniya kay matag adlaw anaa kini sa gate sa ilang tunghaan nga mag-atang-atang kaniya.
“Kaluoy sad ni Bernardo, no, Ditas,” ni Ana pa, suod nga higala ni Ditas, nga gibatig kaluoy sa sitwasyon ni Bernardo.
“Luoy lagi, pero, dili man god nako siya type, An,” iyang gisultihan si Ana bisag nagngolngol ang iyang kasingkasing.
“Duna ra bay naibog anang Bernardo, Dits,” ni Ana pa.
“Duna? Kinsa man?” ni Ditas pa nga mikupot sa bukton sa iyang higala.
“Si Asuzena, kaila kang Asuzena?”
“Oo, kaila ko. Kanang taga Sangi? Miiknat ang kilay ni Ditas.
“Oo, Day, guwapa ra ba sad na siya, di ba?” mipahiyom si Ana.
Wala na motingog si Ditas. Ingon sa gibati siya’g kabalaka nga basin og adto na hinuon si Bernardo kang Asuzena. Pero, gipinahan man god siya sa iyang mga ginikanan nga maglikay kang Bernardo kay sa dugo ni Bernardo anaa ang dugo sa pagka ungo.
Unya usa ka hapon iyang nakita sila si Bernardo ug Asuzena nga nagtupad paglingkod sa usa ka lingkoranan sa sulod sa campus ug gisakitan siya. Mitan-aw gani kaniya si Bernardo ug migukod kini kaniya apan midagan siya ug midalig sakay sa usa ka traysikol. Ug sukad niadto wala na sila magkita ni Bernardo ug wala na usab kini magduol-duol kaniya. Usa ka hapon samtang nag-atang siya’g sakyanan aron mopauli na siya, gitawag siya ni Ana.
“Wa ka kahibawo sa balita, Day?” niini pa.
“Balita? Unsang balitaa, An?” nagpakisayod siya.
“Kaslonon na si Bernardo ug Asuzena,” tubag-tug-an ni Ana.
Wala siya makatingog. Gibati niya ang ingon sa mihuot ang iyang dughan. Unya, nananghid siya kang Ana nga mosakay na sa nagsingabot nga jeep de pasaheroan.
Didto sa ilang balay natumog sa mga luha ang iyang mga mata kay sa hilom nahigugma siya ni Bernardo, ang lalaki nga kaliwat og ungo nga iyang gilikayan.
Unya nianang pagka-ugma, kalit lang nga mitumaw si Bernardo sa iyang atubangan ug may gisulti kini, matud pa niini, “Ditas, sayod kong nahigugma ka nako, apan imo lang kong gilikayan kay lagi tungod sa tabitabi nga kaliwat mig mga ungo. Husto ka, ug salamat na lang sa imong pag-ayad nako. Si Asuzena mao ang babaye nga alang nako, kay sama nako, kaliwat usab diay sila’g ungo. Sige, hinaot nga makahibalag kag binuhat nga sama nako mahigugma...” ug mibiya dayon si Bernardo.
Dihay gabii, samtang nag-inusara siya sa ilang balkon, nga dunay duha ka wakwak nga nagtubagtubag pagtingog nga nanaglupad agi ibabaw sa ilang balay, ug siya nagtuo nga mao na kadto sila si Bernardo ug Asuzena nga nahimo nang mga wakwak. -- Kataposan