Ang periko ni Ronan

Si Ronan usa ka ulitawo nga nagpuyo duol sa lasang. Bata pa kaayo siya sa dihang nailong tuwapos siya kay nangamatay ang iyang mga ginikanan tungod sa epidemiya nga cholera nga mihugpa sa bukirang balangay nga ilang gipuy-an.

Kabos kaayo ang kagikan ni Ronan. Busa, igo lang siyang nakapanunod sa gamay'ng luna nga nabilin sa iyang mga ginikanan. Ang maong luna gipanamnan nila’g mais, utanon, bungahoy ug mga lagutmon.

Hilig ni Ronan ang pagpangayam og mga laag nga hayopan sa lasang. Aduna siya’y shotgun nga iyang gamiton niini. Ang maong pusil hinatag sa higala ni Ronan.

Sa matag pangayam niya, magbalon siya’g pagkaon nga isulod sa gamay'ng bag. Usab, may gamay'ng canteen nga sudlan niya’g tubig nga ilimnon. Kuyog usab ni Ronan ang pinangga ug buotan niyang periko nga ipatong sa iyang abaga.

Sa iyang pagpaingon ngadto sa lasang, mag-agi sa Ronan og mga pangpang ug mga yungib diha sa mga bato.

Usa ka higayon niana samtang nangayam si Ronan.

"Uy, nahurot na man ang sulod   nga tubig sa akong canteen ... maayo tingali nga mangita ko’g yungib niining mga pangpang. Basin nag dunay tubig nga moagas o kaha motulo sa mga yungib dinhi," hinay nga namulong si Ronan sa iyang kaugalingon.

Wala madugay, nakakita si Ronan og yungib nga may tubig nga nagtulo niini. Giablihan dayon ni Ronan ang tabon sa iyang canteen ug mihana pagsulod sa tubig. Apan wala damha, kalit nga gitulod sa periko sa iyang sungo ang canteen. Hinungdan nga wala na makasalod sa tubig ang baba sa imnanan.

Napikal pag-ayo si Ronan niini.

"Animal kang perikoha ka!"

Busa, midason pagpatungod si Ronan sa baba sa canteen aron lagi makasalod og tubig. Apan mao gihapon ang gibuhat sa periko.

"Buang ka gyung langgama ka...!" misinggaak na pod si Ronan.

Ug sa dihang gisanapan na gyud si Ronan sa tumang kalagot, miguho pagkalit ang ulo sa dakong bitin diha sa yungib!

"Susmaryosep! Salamat na lang Ginoo nga wala ako makasalod sa tubig. May dakong purohan nga laway kadto sa dakong bitin ... Salamat nga naanghilan ako sa akong buotan nga periko." (Kataposan)