Ning gabhiona, mipuwesto dayon ko sa paghupo ilawom sa dakong punoan sa duldol nga nagtuybo unahan sa among balay. Bag-ong goma ang gitaud ko sa panga sa akong tirador. Gusto kong tiraduron ang kabog nga napanid-an kong magsakdapsakdap sa pagpaniba sa mga bulak sa duldol. Basta tingpamulak na sa duldol, dili gyud nako sipyaton ang pagpanirador og mga kuwaknit ug kabog, nga maoy igula ug ilupad panahon sa kagabhion.
Kaganina, human ko makapanghugas sa gikan-ang panihapon, nagdali kong mikanaog sa among balay. Halos nagkadungan gyud mi sa pagkanaog si Manoy Marman nga maglansis lang sa pagpalit og sigarilyo sa tindahan ni Nang Mayling matag gabii. Namatikdan ko nga hilom nga naibog ang akong magulang sa dalagang siyudadnon- si Ate Milez nga usa pa ka semanang nag-abang ug nag-istar sa balay ni Nang Mayling.
Aw, nuon, guwapa, bigot ug seksi gayud si Ate Milez, uy! Maoy hinungdan nga naukay ang tanang kaulitawhan sa among baryo sa pagbirigbirig niini matag gabii. Gani, nabaniog sab nga ang biyudong si Nong Henry nga maoy kuwartahan sa among baryo nga nanag-iya og lima ka ektaryang kalubihan ug dangpanan sa tanan sa pag-five-six nga pahulam og kuwarta, apil sab sa namisita sa babayeng siyudadnon nga mikalit lang sa pagbutho sa among baryo.
“Manoy Mar, ayaw na lang tawon patugag panguyab kang Ate Milez, uy! Kamong mga ulitawo wa gyuy bawot ni Nong Henry. Sayod kong kuwartahan ang gipangita ni Ate Milez...!”
“Kun makalugar, lingawlingaw lang ning akoa, Dong Jimmy! Makalibog sab bitaw ni si Milez, uy! Magabii ray iguho. Matulog man kun maadlaw!” nagkihatkihat ang magulang kong mag-uuma. Bisan ilo na ming tuwapos si Manoy Marman, apan wa mi maglisod sa among kahimtang tungod sa iyang pagkakugihan sa panguma. Misaad siya nako nga iniggradwar na nako sa Grade Six ning tuiga, gastohan kuno ko niya sa pagpalampos sa hayskol ug kolehiyo. Mao nga nagbinuotan gyud ko sa pag-abag sa tanang buluhaton sa balay ug uma ngadto sa kugihan kong magulang.
Nahipugwat ko. Sa ibabaw sa sanga sa duldol, maoy nabantang sa akong panan-aw ang pagpreno sa nahiabot nga kabog. Misiba dayon kini sa mga bulak sa duldol. Giinat ko dayon ang akong tirador nga nag-ugom na sa linging bato nga bala. Ug....
Togggg...! Milagubo ang dughan sa kabog nga naintimano sa pagkaigo sa bala sa tirador. Nakalupad gihapon kini. Apan misukarap pagtugpa sa unahan. Pinaagi sa kahayag sa takdol nga bulan, gisundan ko ang nahagsaan sa kabog nga kilid sa dakong punoan sa muwabog, haduol sa kamalig sa mga kopras ni Nong Henry.
Gianinaw ko ang palibot sa dakong punoan sa muwabog. Nasigpatan ko ang kabog nga nagkisikisi pa diha sa yuta kilid sa punoan sa muwabog. Wala na kini makalupad. Segurado ko nga nabuslot na ang mga pako niini nga gilapsan sa bala sa tirador. Apan dihang miduol ko aron unta puniton ang naigo kong kabog, may nasigpatan ko nga duha ka binuhat sa pikas kilid sa punoan sa muwabog. Sa kahayag sa bulan, naklaro ko ang panagway ni Nong Henry nga nagsabak sa hubong lawas sa babayeng siyudadnon - si Ate Milez! Ug nadungog ko ang ilang panagsulti.
“Basta promise, ha, Henry, pogi! Nagkinahanglan ko’g daghang kuwarta nga magamit nako’s siyudad...!” ni Ate Milez nga naghapuhap sa bilahan sa gulang biyudo nga hubo na sab diay ang lawas.
“Ayaw kabalaka, Milez! Basta ikaw, hatagan ko ikaw bisan pila pay imong pangayuon! Naay kamalig ko ay, puno pa kana sa timbangunon sa uga nga kopras nga itumod ko sa siyudad. Suwerte gyud nako nga nakaila ko ikaw sa Kamagayan...!” sa tigulang biyudo nga miungad-ungad sa dughan sa babayeng siyudadnon.
Nakapangalot ko’s akong ulo. Daan pa gyud ko sa tuyo ni Ate Milez sa pagbutho sa among baryo. Panghantok! Ug biktima na sab tawon si Nong Henry!
Wa ko na lang dayona sa pagpunit ang naigo kong kabog. Milakaw ko. Kinahanglan nga sultihan ko si Manoy Marman sa tanan kong nasaksihan niadtong gabhiona. – Kataposan