276 na ka molupyo sa tulo ka barangay sa Alegria sa habagatang Sugbo ang gikahadlokan nga natakdan sa tipos. Nakapauli na sa ilang mga pinuy-anan ang kasagaran sa mga pasyente. Bisan ang uban nga duna pay hilanat gipabawonan na lang og tambal. Apan duna pay dul-an sa gatos nga nagpabilin sa tulo ka tambalanan sa Alegria, Malabuyoc ug Dakbayan sa Sugbo.
Kasagaran sa mga pasyente gipanghilantan nang daan sa ila pang mga panimay. Nidangop na lang sa mga tambalanan dihang nikapin na sa semana ang ilang mga hilanat. May pipila gani nga kapin na sa duha ka semana ang hilanat. Ang mga nahuwasan na unta balikbalikan lang gihapon ug padayong labad kaayong ilang ulo.
* * *
Kumbinsido nang mga doktor ug lokal nga mga opisyal nga ang tinubdan sa tubig sa mga barangay Sta. Filomena, Poblacion ug Guadalupe maoy gigikanan sa tipos. Ang mga opisyal nga nagduda pa unta napugos pagdawat sa resulta sa laboratory test nga may salmonella typhi ang tubig.
Giawhag dayon ang mga molupyo sa pagpabukal sa ilang tubig.
Gibutangan sab sa munisipyo og chlorine ang upat ka spring boxes sa Kalumpang, Kamasyong, Amante ug Aller. Segun sa pila ka molupyo ang chlorination sa mga tinubdan sa tubig gitultol gyud paghimo sa nangaging katuigan. Apan ilang nabantayan nga napasagdan na karong bag-o. Nga posibleng maoy hinungdan sa pagkatap sa tipos.
* * *
Si kanhi mayor, karon Konsehal, Raul Guisadio nitumbok sa bag-ong gitukod nga mga pansayan sa Cambunoc Elementary School, nga nahimutang ibabaw sa spring box sa Kalumpang, nga mao gyuy gigikanan sa kagaw. Matud niya wa pahibaw-a ang munisipyo sa kadagkoan sa tulonghaan, ni sa barangay, nga nabutangan na diay og mga pansayan duol kaayo sa tinubdan sa tubig.
Kay mas lisod man ang pagpabalhin sa eskuylahan ug paghasol sa mga tinun-an, nahukman sa lokal nga mga opisyal nga tak-opan na sugod sunod buwan ang Kalumpang ug ubang spring boxes sa Sta. Filomena ug ang mas abunda nga Kambais Falls sa Barangay Valencia mao nay mosuplay og tubig sa tibuok Alegria.
* * *
Tungod sa kalit nga pagsulbong sa mga kaso sa tipos human sa pagtumaw sa pasiunang mga kaso niadtong Nobyembre 26, nagkapuliki karon ang lokal nga mga tambalanan pag-atiman sa mga pasyente. Ang M.J. Cuenco Memorial Hospital sa silingang Malabuyoc nga duna lay 25 ka higdaanan napugos pagpahigda sa nagsugwak nga 88 ka pasyente sa sawog.
Maong ang DYAB Abante Pa, Bisaya! ug ABS-CBN Cebu, pinaagi sa tabang sa manggihatagong mga Sugbuanon, nagpada og 48 ka karton nga dunay 576 ka botelya sa IV fluids ug mga dagom. Nakapalit ang munisipyo og dugang 20 ka higdaanan. Ang mga pasyente namarayeg sab og hinabang pagkaon.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com