Utan makapataas sa kinabuhi

Sa usa ka pagtuon uban sa 70,000 nga lalake ug babaye, gihimo sa Loma Linda University sa California – usa ka Seventh Day Adventist health institution, nakita nga matud dinhi, “those who followed vegetarian lifestyles had reduced rates of mortality.” Sa ato pa, dugay mangamatay.

Nasayod na kitang tanan niini. Apan kusog kaayo an tentasyon sa lechon, humba, crispy pata,  pochero, balbacoa, ugp. Ug gitambag dinhi nga mag-‘drop meat’ diet kita, kon buot kita nga madugay-dugay niining kinabuhia.

Ang resulta sa study/research nga gihimo, gi-publish online sa JAMA, kon American Medical Association (Internal Medicine).

Lakip sa ilang pagtuon, mga respondents, ang mga senior citizens, nga matud pa, who are “more highly educated, drink less alcohol, smoke less, and exercise more.”  Sa lain nga pagtuon nga gihimo sa University of Oxford, nakita nga ang risgo nga ma-ospital o mamatay, gumikan sa sakit sa kasingkasing, “is 32 percent lower in vegetarians than their carnivorous counterparts.” 

Hinuon, tambag sa akong higala nga doctor, kaon gihapon og lechon, apan sa bukobuko kay layo’ sa tiyan, layo’ sa lami nga bahin sa lechon nga medyo parat-parat, labi na ang gusok. Ug sa lechon manok, ang pecho maoy kan-a, kay layo’ sa panit.

Dili man tingali ‘red meat’ ang unod sa manok, apan, kon magluto, paniti lang.  

Sa akong hunahuna, dili man tingali kinahanglan likayan nato totally ang mga pagkaon nga atong gihisgutan sa unahan. Moderation ang catch niining tanan. Sa ato pa, ginagmay lang, kon mahimo tagsa o tagduha lang ka huliwa.

* * *

Niay pipila ka butang nga makapatiguwang kuno sa tawo. Una, subrang pagtan-aw sa television. Makapaubos kuno kini sa atong lifespan. Nakita sa mga researcher sa University of Queensland, nga sa matag oras nga pagtan-aw sa TV, “may shorten your life by as much 22 minutes.”

Sa ato pa, ang imong lifespan ibanan balig 22 minutos matag oras nimong tan-aw sa telebisyon.  Unya, kon tibuok kang gabii magbilar uban sa telebisyon, pila na man ka minutos o oras ang ma-deduct gikan sa imong lifespan?

Ambot kon apil ba dinhi ang cellphone, laptop, ug ubang modern gadgets sa komyunikasyon. Lagmit panahon sa ilang pag-research, wala pa matawo ang maong mga modern gadgets. Ug ang atong gibasihan niining atong kasayoran dinhi, mao man ang daan ug dugay na kaayo nakong clippings

Ikaduha. Matingala ka niini. Drinking from bottles and through straws. Matud pa, how you drink can also influence how well you age. Kay sa pag-inom diretso gikan sa botelya, ug paggamit og straw pareha ra kuno kini sa pagpanigarilyo, kay “the same pursing action, the same fine lines ug wrinkles ang matagamtaman sa atong baba.”

Ikatulo. Too little (or too much) exercise. Sayud kita sa mga benefits nga atong ma-ani gumikan sa pag-exercise.

Apan, igo-igoa lang, ayaw pasubrahi. Giingon dinhi, “Exercise can keep your brain young by protecting against Alzheimer’s, boosting your mood, and leaving you feeling alert and energized.”