Gubat batok  sa kawad-on

Dugay-dugay na man kita niining kalibotana, alang kanatong mga senior citizens, atong hinumdoman nga matag assume sa bag-ong presidente sa nasud, usa sa ilang mga saad ug pasalig nga ilang sumpuon ang kawad-on. Mo-declare dayon sila og ‘war against poverty.’

Sa atong hinumdoman, ambot pila na ka administrasyon ang maisugong nanganti sa maong declaration, apan, kutob lamang sila sa declaration, walay gubat, walay ‘war’ nga gihimo. Hinungdan nga hangtud aron nagpabilin ang atong kawad-on. Gani, sa usa ka survey nga gihimo, nagkadaghan kono ang gipanggutom. Hinaut nga dili kini tinuod.

Samtang nakalingkawas na kita gikan sa pandemic, apan, daghan pang patigayon (lakip sa abroad), ang wala makabangon sa hingpit, busa misaka ang unemployment. Dugangan inflation, misamot ang kawad-on.

Usa sa mga hinungdan nganong nagpabiling kabus ang atong nasud, kini tungod kay wala kono nato ugmara ang atong rich natural resources, sama sa agriculture.

Sa ato nang gibalikbalik dinhi, sa ubang mga nasud, nag-una sa ilang mga top priorities, ang agricultural production. Kay matud nila, ma-unsa man ang panahon, kon hugpaan sila sa bisan unsa nga katalagman, binuhat man sa tawo o sa kinaiyahan, at least dili magutman ang katawhan.

Karon, sumaa sa napatik sa The Freeman, ang karon nga administrasyon, giawahag “to wage war against poverty and not of China.” Kinsay nag-awhag niini? Si Atty. Vic Rodriguez, kanhi chief of staff ug  spokesperson of President Ferdinand Marcos, Jr.

Akong tan-aw, dili gyud makiggubat ang China batok kanato, kay gawas nga daghang mga dagkung nasud ang molaban kanato, maluoy ang China kanato, nga ilang daginuton. Kutob lang na sila  pag-pasirit og tubig. 

Mitin-aw si Rodriguez nga ang Maisug Movement, “seeks to raise awareness and advocate for important societal issues such as Transparency, Accountability, and Peace and Security.”

Ato kining kutluon: “The Marcos administration should be transparent as to where the P800 million out of the P5.6 trillion budget for 2024 will go and how this will be spent.” Maayo usab nga hatagan kinig katin-wan.

* * *

Unsa man kining Superagers? Mao kini ang gihingalan sa mga researchers sa Northwestern University (USA), sa mga senior citizens nga mag-edad og 80 pataas, nga malamtip pa ang salabutan, ug wala pa atakahi sa pagkakalimtanon (cognitive faculties).

Dinh sa ato, ato kining ginganalan og mga Superseniors, kansang kalawasan lig-on pa ug batan-on pa ang panghunahuna. Mao ni ang atong dinhi nga samtang “growing old is inevitable, being old is not. Sure you will grow old, but you can stay young – young in looks, young in thinking, young at heart.” Mao ni ang atong mga Super Seniors.

Sa Northwestern University, aduna silay Super Aging Research Program. Nindota no? Gipaabot nga sundon usab kini sa ubang mga university sa America, Sugbo. Makahunahuna kaha ang atong onibersidad dinhi, nga ang anaa sa ilang hunahuna mao ra man og pilay ilang i-increase sa tuition?

Matud dinhi, ang mga super agers dili kay nakapataas lang sa ilang kinabuhi, kundili, “they were able to maintain a high level of physical, cognitive, psychological, and social being.” Sa ato pa, sa atong giingon sa unahan, they refused being old. Niay mga tambag aron dili kita dag-on sa katigulangon:  1) Move body regularly. Sa ato pa, keep busy. Do some household chores, etc. 2) Engage in social activities. Socialize, tambong sa mga miting sa senior citizens. Ayaw pagloklok sa balay. 3) Control stress. Kataw-i lang ang mga problema. Ayaw i-dibdib. 4) Challenge the brain. Learn new things.