EDITORYAL - Nag-umidong krisis sa petrolyo

Gipaabot nga adunay dakong pagsaka sa presyo sa produktong petrolyo sa umaabot nga mga adlaw nunot aning nag-umidong kagubot sa Middle East partikular aning tensiyon tali sa Israel ug sa Iran.

Dugay dunay kasungian ang duha kaniadto pa, apan ning bag-o, nisaka ug niinit og samot ang ilang bikil tungod sa pag-atake sa mga teroristang  Palistinian Hamas ngadto sa Israel sa naghinapos nga bahin sa tuig 2023.

Ang pag-atake niresulta sa pagkamatay sa kapin usa ka libong sibilyan nga Israelis ug 30 mil ka kinabuhi sab sa mga Palestinians sa Gaza Strip atol sa pagbawos sa Israel.

Nasuta sa Israel nga ang Iran maoy nagpaluyo sa maong pag-atake mao nga gibombahan nila ang embahada sa maong nasud diha sa Syria nga gikamatay sa usa ka dakong opisyal sa Iran.

Duha ka semana na ang nilabay, gipaulanan sa Iran og 300 ka missiles ug drones ang Israel, apan 90 porsiyento niini na-intercept ug wala kaayo makamugna og danyos sa maong nasud.

Niadtong adlaw nga Biyernes, mibawos ang Israel pagbomba sa Iran nga matud pa sa mga report gikan sa mga independenteng tigbalita nakamugna kini og danyos sa mga instalasyon sa militar sa Iran.

Kaning maong tensiyon gipaabot nga mosamot pa gyud sa umaabot nga mga adlaw tungod kay ang Iran mibahad daan nga manimawos sila pag-usab.

Ang duha ka mga nasud parehong armado og nukleyar, butang nga gikabalak-an sa tanan nga posibleng moresulta sa dakong trahedya kun magpadayon kining duha sa ilang gitaak nga direksyon.

Ang Iran maoy numero unong tigsuplay og produktong petrolyo sa tibuok kalibotan, ang sitwasyon sa Middle East daan ng talandugon ilabi na sa Persian Gulf nunot sa pagsige og pangatake sa mga rebeldeng Houthi sa Yemen nga gi-armasan sa Iran ug nagsige og panghasi sa mga komersyal ug oil tankers sa maong kadagatan.

Kaning mga kalamboan sa maong rehiyon dili man tuod moabot sa ubang mga lugar, apan duna gyud kini epekto sa presyo sa petrolyo.

Daan namang nasayod ang tanan nga kun ang maong produkto ang mosaka, apektado gyud ang tanang presyo sa ubang mga palaliton.