Kining isyu sa Cha-cha ug sa Federalismo, ma-off-and-on. Usahay mokalit og kaaligre, unya momingaw lang pud dayon. Pagkakaron, wa na ‘ta mahibawo unsay latest niini.
Ug gumikan sa nagsapaw-sapaw nga mga isyu ug mga kontrobersiya mapadaplin ang Cha-cha ug Federalismo.
Ug tungod sa nagsingabot nga eleksyon, lagmit mosamot na’g kalangan ang pagtuki niining duha ka dagko (unta) nga concerns nga angay hatagan sa unang mga pagtagad sa atong mga leader.
Pagkakaron, medyo napadaplin ang Federalismo. Ang kuyaw ini kon mawad-am na’g gana ang nagpasiugda niini. Bisan gani si Presidente Digong Duterte tagsa na man lang mohisgot niini.
Hinumdoman nga sa miaging presidential election, ang Federalismo was a popular election promise. Ug usa kini sa nakapadaug ni Duterte.
Nagtuo kita nga sa unang tuig ni Duterte, madayon na gyud ang atong pag-shift ngadto sa Federal system.
Ngano man ni? Pagkakaron, medyo mikunhod man ang interest sa katawhan bahin sa Federalismo, tapos sa giingon dinhi nga ”more detailed discussion on federalism taking place.”
Atong nakita nga samtang advantageous kaayo kini nganhi kanato sa mga lalawigan, apan, sa nagpadayon nga discussion nakita man nga daghan usab ang mga disadvantages niini.
Sa survey nga gihimo sa Pulse Asia nakita nga sa matag tulo ka Filipino, duha niini supak sa pag-amendar sa 1987 Constitution … two in every three Filipinos.
Of course, matud pa, kon unsa man ang mga hinungdan ngano nga supak sila sa Cha-cha, sayon ra kuno mapausab ang ilang mga hunahuna ug kabalaka, kon kahatagan lang sila sa tukmang kasayoran ug edukasyon sa mga advantages sa Federalismo,
Sa ato, information campaign ang gikinahanglan, information, dili kay sila ra didto sa itaas ang pirmeng mag-debate kundili, ato kining ipaabot ngadto sa ka-barangayan, ngadto sa mga yanong lungsoranon , sa grass roots.
Gani, ang uban kanila, miingon nga unsaon nila pagsabot unsa kining Federalismo ug Charter Change nga wala man gani sila masayod ug wala makasabot unsa ang Konstitusyon.
Laing concern mao kining pag-Con-As unya, diin ni sila mismong mga magbabalaud, mga sakop sa Kongreso maoy mopanday sa bag-ong Federal form of government, gikabalak-an nga tingali unya nga ang ilang mga vested interest, ang mga hidden agenda mao unyay mopatigbabaw sa ila unyang pag-amendar sa 1987 Constitution ug sa pag-umol unya sa bag-ong system of government.
Pananglitan, mosugot kaha ang atong mga senador ug mga representante nga wagtangon ang mga political dynasties, ug did-an na ang pagbali-bali og partido?