Dayong pahigayon sa mga tigom sa Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) dinhi sa Sugbo, nahinabi nako si Commissioner Kim Henares sa Bureau of Internal Revenue (BIR) mahitungod sa iyang kampanya paglimpiyo sa ahensiya gikan sa kurakot nga mga opisyal ug mga kawani. Nadani ang akong pagtagad sa mga numero nga iyang gibutyag:
90% sa mga opisyal ug mga kawani sa BIR takos, ligdong ug buotan nga nagtuman sa ilang trabaho pagtarong pagkolekta sa mga buhis;
9% ang naglibog ug nasaag apan mahimo pang giyahan aron nga mahibalik sa matinud-an sa pagserbisyo sa mga magbubuhis; ug
1% ra ang balhibuon na gyud og kamot ug itom na gyud og tanlag nga wa nay paglaom nga mosubay pa sa tul-id nga dan.
* * *
Apiki hinuon mi sa panahon maong wa na kong kasukna ni Henares kun pila sa mga opisyal ug mga kawani sa BIR sa Sugbo ang takos ug ligdong, pila ang naglibog ug nasaag ug pila ang di na gyud mabadlong. Gipasidunggan hinuon niya ang BIR sa Sugbo kay kanunay silang mosubra sa target collection matag buwan, lahi sa Metro Manila ug ubang rehiyon nga kasagaran maalkanse sa target nga kolektahunon.
Matud ni Henares usa sa posibleng katin-awan sa dakong koleksiyon sa buhis sa Sugbo mao ang kamalambuon sa lokal nga mga negosyo. Daghang langyaw’ng mga negosyante nga iyang nahinabi nga wa kadungog sa ubang bahin sa Pilipinas apan suhito sa abundang kahigayonan sa patigayon sa Sugbo.
* * *
Nipahiyom si Henares dihang gipahinumdoman sa pagsunod sa gobiyerno sa Vietnam sa iyang shame campaign batok sa mga propesyonal ug ubang mga sektor nga gipasanginlang wa mobayad sa tukmang buhis. Ang Vietnam nimantala gyud gani sa mga ngan sa mga negosyante nga kuwang og bayad o wa gyud mobayad og buhis. Nangayo hinuon og pasaylo ang Vietnam kay naapil sa lista ang mga negosyante nga sakto og bayad ug nabutangan og mas dakong utang kay sa aktuwal nga bayranan.
Matud ni Henares wa niya ilusad ang kampanya aron pagpaka-uwaw sa mga magbubuhis o pagdasig sa ubang kanasuran sa pagsunod. Ang mahinungdanon, nipadayon siya, mao nga mas daghan nang mga doktor, mga abogado ug ubang mga propesyonal nga nibayad na og tukmang buhis.
* * *
Daghang negosyante nikumpisal nga usa sa labing dako nilang kalipay mao nga dungan sa pagkapupos sa termino ni Presidente Noynoy Aquino matapos na sang higpit nga pagduma ni Henares sa BIR. Apan di pa andam nga mo-retiro ang usa sa labing suod ni Aquino.
Nitug-an siya nako nga andam siyang mopadayon pag-alagad sa gobiyerno. Apan ma-uwaw siya nga mag-una-una sa pagtanyag sa iyang kaugalingon. Mag-agad lang kun dapiton siya sa sunod nga mobanos pagduma sa Malakanyang.