Para kanako, dili na g’yud luwas nga suroy-suroyan ang dakbayan sa Sugbo pagka karon kay “maghilak” ang adlaw kun walay gipusil, gidunggab, gitigbas ug gipatay.
Makapanglingo-lingo ko nga magbasa sa “news summaries” gikan sa among mga reporters sa Banat News nga matag adlaw na lang g’yud adunay pagpamatay.
Kun walay armas nga mobuto ang kriminal, mogamit kini og bato nga dakdakan ang ulo sa biktima aron mamatay. Mao kini ang rason nga kun mosuroy ko, magpanglingi ko sa masig nako ka kilid ug labi na sa likod kay basin og adunay dautang tawo.
Ang kalisod karon sa panahon nakatampo sa pagdagsang sa krimen kay kadto’ng mga walay kuwarta modangop ra man sa pagpanulis kun makita niya nga ang usa ka tawo, ilabi na kun babaye ug lalaki nga dili nila katahaan, adunay mga butang nga ilang kapahimuslan.
Dunay akong amigo nga nakasakay sa akong sakyanan nahibulong kun ngano’ng may upat ka bato nga diha sa tiilan sa passenger seat. Nahikatawa ang akong higala diha’ng akong gitug-anan nga maayo na lang ang mao nga mga bato nga magamit pangontra kun may kaaway.
Bitaw, dako na kaayo ang kalainan karong panahona kun itandi kaniadto sa panahon sa akong kabatan-on. Kaniadto, kun ang grupo may kontra, magsabot ra nga magtagbo sa usa ka dapit ug ang armas pal-ak ra’s saging ug ang himuon magbinunalay ang magkontra nga grupo.
Mamula ra tawon ang dunggan, nawong, lawas ug bukton nga maigo sa pagbunal. Dako na kaayo’ng balita kun adunay pagpanunggab nga mahitabo, labi na kun adunay pusilon.
Apan karon, adlaw-adlaw adunay pusilon ug dunggabon dinhi sa dakbayan. Ang uban nga kuwartahan mapugos pagpalit og armas, apan lisud usab ang paglukat og lisensya ilabi na kay gibag-o na ang Firearms Law pinaagi sa Republic Act 10591.
Dinhi gud sa dakbayan, sagad ang mohari mao ang kamapalabi-labihon sa mga tawo dili sama didto sa kalungsoran nga daghan pa ang mahigalaon. Gani, mianam na man ‘sab pagkaylap didto sa probinsya ang batasan nga gisagop sa taga siyudad.
* * *
Nakabantay ko karon nga wala na kaayo mopahigayon og checkpoint operation ang kapolisan, ilabi na panahon sa gabii. Awhagon nako si higalang Senior Superintendent Noli Romana, direktor sa Cebu City Police Office (CCPO), nga mandoan niya ang iyang mga sakop nga mag-checkpoint na ‘sab para masakpan ang mga tawo nga magdala-dala’g armas bisan walay pagtugot.