Ang pagpautang maoy senyales sa himsog nga pinansyal. Kun daghan ang magpautang ug ang mangutang, molihok ang pang-indibiduwal nga ekonomiya. Ingon man sa katibuk-an, molambo usab ang ekonomiya sa nasud. Daghan ang makabenepisyo sa inutang kay kini gastohon man. Mabayran niini ang mga obligasyon o mapalambo ang kalihokang pinansyal ug emerhensiyang katuyoan.
Daghan karon ang naintriga nianing pautang nga bisa’g ginagmay lang kining gihimong kapanguwartahan, daghan usab ang napordoy o natulis sa nangutang nga wala mabayri kay unsaon giinato lang ang sistima sa pagpautang. Busa aron dili mausik ang imong puhunan, angay nato kining himuong tamdanan aron ka moasenso niining gipili mong negosyo nga pagpautang o daklit nga pahulam:
•Kun magpautang ka, ayaw ipaila nga ikaw ang namuhunan o nagpautang. Aron ikaw di abusohan nga inatoon o sayon-sayonon ka lang sa pasalig. Unsa may transaksyon sa pautang, may ikapasangil kang laing moaprub.
• Himuon ang pagbayad kada-adlaw, aron di kaayo daku ang puhonan nga magtuyoktuyok lang. Ayaw patental sa daghang mangutang aron mopuno kas puhunan. Kun pilay nasugdan mong kuwarta para pa utang, pasagdi nga ang ganansiya mo mao ray himuon mong dugang nga puhunan.
• Diplomasya ang pagpasabot mo sa mopalta sa pagbayad. Ayaw ipakita ang kasuko basi’g madismaya. Dasiga sa mga paagi nga siya makabayad.
Suhitoa gyud ang iyang pagkatawo una pautangon. Susiha ang kapasidad kun makabayad ug ang iyang kinaiya kun sensiro ba nga mobayad og utang.
• Kun may nangutang, naglisod sa pagbayad apan nangita’g paagi nga makabayad ug unya usahay nakapalta apan naka-impas gyud siya, hatagi’g konsuylo o pahalipay. Kay kini ang klase sa mangungutang nga motabang nimo aron ikaw moasenso.
• Ibutang sa isip mo nga ang kuwarta hinagoan mo busa ayaw usiki kini maadto sa adunay bisyo sa sugal o drugas, aron sa utang pahilakon ka. Apan adunay tawo nga imo gyung obligasyon ang pautangon kay sama nimo may utang kabubot-on kaniya nga di kabayran bisan pa’g imong kinabuhi.