Dear Atty. Divine,
Maayong adlaw sa imo. Ako si John dire na nagpuyo sa Cebu City since 1994. Naa koy duha ka igsuon nga tua sa Negros Occidental. Ang akong problema bahin sa yuta nga giprenda sa akong igsuon sa lending company nga may pagtugot sa akong inahan ug duha ka igsuon pero wa ko nakapirma sa kontrata or without my knowledge. Karon ang yuta nga nakapangalan sa akong amahan nga namatay, nakapangalan na sa tag-iya sa lending company kay wala nakabayad ang akong igsuon nga nagprenda. Ang akong mga pangutana mao kini: 1) Pwede ba ma-takeover sa lending company ang yuta without informing first sa mga nagprenda or sa mga naghatag sa consent sa pagprenda, kay dugay man nga wala sila kahibawo, o isa sa mga anak tulad ko ang wala nakapirma? 2)Naa pa bay chance nga mabawi ang yuta, bisan nga bayran na lang ang amount sa pagprenda or lahat na charges? Sa akong parti, naa ba ko nga right to claim my part sa yuta considering it was not yet divided to us. Kun may tsansa pa, ano ang akong buhaton, considering na nakapangalan na ang land title sa tag-iya sa lending?Attorney palihug tambagi ko. GOD Bless. — John
Dear John,
Kun kanang maong yuta gihimo nga collateral sa kwarta nga gihuwam sa imong mga igsuon ug sa imong inahan sa usa ka lending company possible nga ang dokumento nga ilang gipirmahan mao kining Real Estate Mortgage, wa man ta makabasa kun unsay mga terms and conditions sa ilang gipirmahan nga kasabutan apan as a general rule kun ang nangutang dili makabayad sa kwarta nga iyang gihuwam within the period nga nabutang sa ilang kasabutan then mamahimong imbarguhon or i-foreclose sa giutangan ang property nga gi-collateral sa nangutang. Kanang yuta nga gi-imbargo dili na mamahimo nga angkunon o ibalhin sa pangan sa giutangan. Ang mahitabo gyud unta niana, sa dili pa nila imbarguhon ang property ilang padad-an og demand letter ang nangutang ug kun di gyud kini makabayad ilang imbarguhon ang property ug modangop sila sa korte aron sa pag-foreclose niini ug dayon ilang ipa-public auction ang property ug ang halin niini maoy ilang kuhaan sa bayad sa utang. Sa imo nga sitwasyon, wa ta masayud kun ang lending company nakapahibawo ba sa imong mga igsuon labot sa ilang pag-imbargo sa inyong yuta. Kun ikaw wa mapahibawo sa lending company most likely kay wa sila masayud nga aduna pa diay laing igsuon nga sumusunod sa maong yuta nga giprenda. Kun interesado gyud ka nga mobawi sa maong property, mas maayo nga imong susihon sa lending company mismo kun tinuod ba nga na-transfer na sa tag-iya sa lending ang ownership sa maong yuta. Kun pananglitan wa moagi og proseso ang gihimo sa lending company mamahimo ka nga mo-question niini. Ilabi na kay wa ka makapirma sa maong pagprenda. Mamahimo sab ikaw nga motanyag sa lending company nga bayran ang utang ug hangyoa lang nga minusan ang interest aron imong mabawi ang property. Mas maayo sab nga mangayo ka og kopya sa dokumento nga gipirmahan sa imong inahan ug sa imong mga igsuon aron masayud ka kun unsay mga terms and conditions niini. Kun imo nang makuha ang maong mga dokumento, ang sunod nimong buhaton mao ang pagduol og abogado aron iyang mabasa ang imong mga dokumento ug matun-an kun unsay sunod nga legal nga lakang nga angayan nimong pagabuhaton. Ikaw isip sumusunod sa maong property aduna kay katungod nga mo-question niini kay ang imong share giapil man nila sa pagprenda. Busa mas maayo nga makakuha ka og hustong impormasyon ug mga dokumento sa maong pagprenda aron matun-an sa imong abogado ang mga legal nga lakang nga angayang pagabuhaton. Daghang Salamat ug God Bless. —Atty. Divine
Alang sa inyong pangutana, ipadala lang sa Legal Corner sa Banat News sa V. Gullas Street, Cebu City or email sa flores_divina@yahoo.com ug akong tubagon ang inyong mga pangutana matag adlaw’ng Miyerkules ug Domingo pinaagi sa akong column.