Waa ko kahibawo kun by nature, kawatan ba ang Pinoy. Apan, daku ang atong katingala ngano nga kun maghisgot kita’g gobyerno, as an institution, mora man og gihimo lang ning kapanapian sa mga nag-alagad sa gobyerno (gawas sa pipila nga maayo).
Nakalimot sila nga ang gobyerno gitukod dili alang kanila nga anaa sa gobyerno, kundili, alang sa katawhan, gibutang sila diha sa katawhan, gisweldohan sa katawhan, aron lagi pag-alagad sa katawhan.
Apan, unsay nahitabo? Kawat dinhi, kawat didto. Ang yanong lungsoranon nga mo-transact og business with the government, dugay matagad kun tagdon man; mapugos usahay pagbigay aron madali ang pagtagad.
Kining tanan nga nahitabo karon sa atong nasud, epekto kini sa failure of governance – kapakyas sa gobiyerno pag-deliver sa tukmang pag-alagad ngadto sa katawhan, ang katawhan nga maoy hinungdan ngano nga dunay gobyerno. Nakalimot sila nga anaa sila diha karon sa gobyerno tungod ug alang sa katawhan. I thought tinuod ang giingon ni Noynoy nga kita, ang katawhan maoy iyang boss.
Ngano nga taliwaa sa mga paningkamot konohay ni Noynoy pagtul-id sa hiwi nga dalan paingon sa kalamboan, naghitak man gihapon ang corruption? Of course, in fairness ni Noynoy dili madali ang pag-eradicate sa kinaiya nga midulot ug nakagamot na pag-ayo sa atong kaugatan … kining atong pagka-kiriwan og kamot (gawas lagi sa maayo!). Lisud pung-ulon ang
Ilang giingon ang culture of corruption.
Ug kun maghisgot kita’g kultura, kitang tanan maoy sad-an. Kaylagi, sa atong pagka-hari, kita man, lungsod, maoy nagbuot ining tanan. Kita maoy nagpili kun kinsay atong palingkuron diha sa gobyerno. Busa, atong maingon nga ang failure of governance failure usab of the citizenry.
Ug dugang niining tanan … ang kahigayonan sa pagpangawat. Diha sa gobyerno, morag sayon ang pagpangawat, despite sa presence sa Commission on Audit. Sa pork barrel pananglitan, ngano god tawon nga muabot mag 10 bilyones ka pesos ang makawat kun duna pa kita’y klaro nga sistema nga kalikayan unta ang pangawat?
So, mo-come in ang sistema. Ang atong sistema naghatag og dakung kahigayunan pagpangawat. So, it’s more on the system … not on the people. Sumaa, kapila na ta mag-ilis og mga tawo nga atong palingkuron sa gobyerno … waa gyud masanta ang corruption. Migrabe na hinuon.
So, alang nako, ang panawagan karon, dili ang pag-abolish sa pork barrel, kundili ang pag-change the system. Kay alang nako, nakawat ang pork barrel, dili gumikan sa pork barrel mismo, dili, gumikan sa mga kawatan, kundili, gumikan sa sistema nga naghatag kasayon pagpangawat. So, again, let’s change the System. Let’s go Federal. Ambut ngano nga majority sa atong mga magbabalaud di man gusto sa Federal System? Tungod ba kaha kay maglisud na sila’g pangawat? Ang Malacañang mora sad og di gusto ini. Ngano man? Tungod ba kay di sila gusto nga kaminosan ang gahom sa Imperial Manila … aron magpadayon ang ilang pagdaugdaug kanatong mga probinsiyano? Noy?