Makaduda kaayo ang pag-anhi dinhi sa Sugbo ni Agriculture Secretary Proceso Alcala niadtong duha ka semana na ang nakalabay.
Nahitabo ang iyang pagduaw samtang ang Bureau of Customs nag-schedule sa ikaduhang hugna sa public auction sa nahibiling pila ka libo nga sako nga smuggled rice gikan sa Vietnam.
Nahibaw-an gikan sa mga kasaligang tinubdan nga si Alcala nakigtigum diay sa mga dagkong negosyante og bugas humay aron matud pa planohon ang pag-divert nianang mga pinayuhot nga bugas nga anaa karon gi-hold sa Cebu International Port (CIP).
Si Alcala mitanyag dayon sa BOC nga ang National Food Authority (NFA) ang papaliton sa mga bugas humay, apan sa baratong presyo nga P850 matag sako.
Mubo kaayo kining presyoha ikomparar sa presyo sa unang bidding niadtong Mayo.
Alang sa wala kahinumdom, niadtong Mayo nga public auction, ang floor price P1,300 base sa rekomendasyon sa NFA. Apan ang nanagpakadaog mi-bid og P1,560 kada sako nga mas taas kay sa P1,300.
Apan karon nga ang NFA maoy gustong papaliton ni Alcala, P850 na lang.
Maayo lagi unta og ang mga pordoy’ng kunsomedor ang makabenepisyo niining baratilyong pagpalit sa bugas gikan sa customs. Ang gika-estorya ni Alcala ang mga dagkong rice traders man sa kauluhan nga gustong mo-apil-apil sa pag-angkon nianang mga smuggled rice.
Niadtong unang public bidding sa Mayo, adunay mga rice traders gikan sa Manila nga nangapil, apan nangapilde kay ang ilang bid price hilabihan kamubo nga wala makaabot sa P1,300 nga girekomendar sa NFA.
Mao usab kini akong kalibog sa NFA: Sa unang bidding mirekomendar sila og P1,300 kada sako, unya kun silay mopalit P850 na lang?
Kini kay ang mga higanteng rice retailers man sa Manila ang nakigsabotsabot ni Alcala, seguro ko nga “scheme†ra kining gitanyag ni Alcala nga “agency-to-agency transaction†pagpalit sa maong mga bugas.
Magbantay kitang mga Sugboanon niining mao nilang eskema kay hasta na ra ba si Justice Secretary Leila de Lima misakay na sa isyu. Sa usa ka peryodiko sa Manila, miisyu kini og statement nga walay babag sa balaod ang “agency-to-agency†nga pagbaligya sa maong pinayuhot nga mga bugas.
Akong usbon lagi, maayo lang kini kun anha mohunong sa NFA ang maong mga bugas ug ibaligya og barato sa mga kunsomedor. Unya unsaon man nato pagtuo niini nga si Alcala nakigsabot naman sa mga dagkong rice traders sa Manila?
Usa pa, gisulti naman ni Alcala nga rice sufficient na ang Pilipinas karon ug wala na kini magkinahanglan og imported nga bugas. Nganong paliton pa man niya nang bugasa?
Unya, kinsa man kining Soliman group nga matud pa maoy gipaboran ni Alcala nga makakuha nianang mga bugas nga gi-hold sa customs karon?
Mao kini matud pa sa report nga akong nadawat ang samang grupo nga nakalawgaw sa auction sa pinayuhot nga bugas sa Port of Legazpi nga karon nagkadugta na tungod kay walay tarong nga subasta nga nahimo.
Pananglit, pang-iton ni Finance Secretary Cesar Purisima ang tanyag ni Alcala nga ang NFA ang papaliton sa maong mga bugas, alkanse ang katawhan niini, alkanse ang customs og P450 milyones.
Nahibalo man tingale si Purisima ug si Customs Commissioner Ruffy Biazon niini, ugaling lang kay gimando na ni Purisima nga ipa-hold una ang gi-schedule nga subasta karong Hulyo 18.
Si Biazon misunod ra ba usab sa kamandoan, kay hasta siya mimando na sa auction committee sa BOC-Cebu nga dili una ipadayon ang ikaduhang public bidding.
Kuyaw og hasta sila nadala sa pangabogar ni Alcala sa mga negosyante og bugas humay.
* * *
Makapila na ko makabantay niining Alcala nga kanunay’ng dapig sa mga dagkong negosyante.
Kun nakabantay kamo, mao kini ang sama nga Alcala nga mihangyo sa Tariff Commission aron paubsan ang taripa sa mga imported nga karneng baboy.
Pananglit pakubsan ang taripa sa karneng baboy, ang mahitabo modagsa sa kamerkadohan ang daghang imported o frozen pork meat ug ang mahitabo, mawani ang lokal nga mga mamuhiay og baboy kay ang ila lisod na halinon tungod sa kadaghan, ug kun mahalin barato pa gyud kaayo.
Si Alcala nga mao unta ang atong agriculture secretary angayan unta nga molaban sa katungod ug interes sa mga lokal nga mag-uuma. Apan kanunay kining mopabor sa mga negosyanteng dagko.
Unya, ang nakaparat kay ang mga negosyante hayloon ra gyud intawon og mga proyektong dili gani mosaler og dugay.
Pait kaayo!