Unsay imong buhaton kun gibaligya pag-usab ang yuta nga imo nang napalit?

Kun kamo adunay napalit nga real property, importante gyud nga inyo kining iparehistro ngadto sa Register of Deeds o ipa-annotate sa Tax Declaration ilabi na kun part lang sa maong yuta ang inyong napalit. Kini aron di malakip sa original owner sa pagbaligya ang luna nga imo nang napalit kun iyang ibaligya ang tibuok niyang property. Apan  unsa bay angayang buhaton kun ikaw nabiktima sa double sale? Kana nga pangutana ang atong tuki-on karon sa atong column.

* * *

Dear Atty. Divine,

Duna koy napalit nga yuta gikan sa akong ig-agaw nga bali og 100 square meters part ni sa iyang yuta nga adunay gidak-on nga 500 square meters, aduna mi Deed of Absolute Sale apan wa ni nako mabalhin sa akong pangan ug wa pa nako mapa-separate og tax declaration ug titulo ang maong yuta nga akong napalit. Karon attorney ang akong ig-agaw mibaligya sa whole property apan giapil man niya og baligya ang ako nang napalit nga 100 square meters. Unsa may angay nako nga buhaton niini nga wa na man magpakita ang akong ig-agaw? Pwede ba ko nga makababag sa pag-transfer sa yuta ngadto sa bag-ong buyer?

— Leny

* * *

Dear Leny,

Kun ikaw ang unang nakapalit sa maong property mas aduna unta kay dakong katungod niini kun imo pang giparehistro ang imong pagpalit sa maong yuta sa Register of Deeds kun titulado ang property  o pagpa-annotate niini sa tax declaration kay magsilbi man kana nga notice sa publiko nga imong napalit ang part sa maong luna. Ang atong balaud naglatid nga  kun ang usa ka real property sama sa yuta makaduha gibaligya,  kining mosunod maoy basihan kun kinsa kanila ang mas adunay katungod: a) the first registrant in good faith;   b) should there be no entry, the first possession in good faith; and c) in the absence thereof, the buyer who presents the oldest title in good faith (Art. 1544, New Civil Code). Hinuon kun buyer in bad faith ang bag-ong nakapalit niini buot ipasabot nga nasayod na siyang daan nga nahalin na ang 100 square meters sa maong yuta apan iya gihapong gibayran ang tibuok property, mas aduna kay katungod sa maong yuta. Ang maayo nimong buhaton karon mao ang pagpa-annotate sa tax declaration sa maong yuta o sa titulo sa maong yuta sa imong napalit nga 100 square meters kun pananglitan wa pa ma-transfer ang maong property sa bag-ong buyer. Lain nimong option mao ang pagpa-refund sa imong ig-agaw sa imong nabayad niya sa maong yuta. Mamahimo sab ka nga mo-file og adverse claim sa maong yuta tungod kay mas una ka nga nakapalit niini. Hinaut nga akong natubag ang imong pangutana. 

— Atty. Divine

Kun aduna moy pangutana ipadala lang sa Legal Corner sa Banat News sa V. Gullas St., Cebu City or email sa [email protected]. ug akong tubagon ang inyong pangutana pinaagi sa akong column matag adlaw’ng Miyerkules ug Domingo.