Gikuyawan ang tibuok kalibutan sa makalilisang nga balita nga nisugat sa Amerika- 20 ka mga bata ug unom ka hamtong ang gipatay su’d sa usa ka elementary school didto sa Connecticut. Wa’y mapasakaan og kaso tungod kay ang nagbinugtong nga suspek, nagpusil ‘sab sa kaugalingon human sa insidente. Di’ ni ang unang higayon nga ning mata ang Amerika sa usa ka subo nga sugilanon kansang kinabuhi sa mga inosenteng bata gipamatay. Ug sa matag higayon nga adunay ingon ini nga matang sa trahedya, wa’y mapasakaan og kaso ug wa’y mabilanggo tungod kay magpakamatay ra ‘sab dayon ang suspek. Karon, buot tan-awon sa kagamhanan sa Estados Unidos unsa ang sitwasyon sa mga batan-on sa ilang nasud ug nahimo ang linuog nga salaud.
Di’ na ka makugang nganong mosangpot sa pagpang-rakrak sa inosenteng kinabuhi ning tanan. Sa pagtuon nga nigawas, nikabat sa 270 milyones ka mga tawo sa Amerika ang adunay armas. Ang usa ka panultihon nagpahinumdum kanato nga ang tawo nga nabuhi sa armas—mamatay ‘sab sa armas. Apan ang nakalahi ug nakapait, adunay daghang inosenteng kinabuhi ang naligsan samtang gipahimuslan sa mga batan-on ang ilang gihuptan nga armas. Subo paminawon nga bag-ong henerasyon ang naligsan nga puno unta sa damgo ug ambisyon alang sa umaabot. Sila ang henerasyon nga maisip nga wa’y sala ug di’ mahimong ma-kwestyon ang ilang pagka-inosente ug di’ malilong ang ilang dakong bili isip mga bata ug mga hamtong na unya nga sakop sa katilingban.
Wa’ makapugong si presidente Barack Obama sa iyang emosyon samtang niatubang sa publiko pagpahibawo sa tinuod nga nahitabo. Apan ang nahitabo sa Amerika nga pagpamusil sa mga bata--- di’ halayo sa mahimong pagpukan ‘sab unya sa bag-ong henerasyon karong napasar sa ubos ba’y balauranan ang kontrobersyal nga RH bill. Sa boto nga 113 ug 104 pabor sa pagpasar sa balaud, daghan ang nag-ingon, panahon na aron iduso ang kontrobersyal nga RH bill. Simple lang ang tumong sa gobyerno—buot pamenosan ang populasyon sa nasud. Dakong bakikaw kung ang mga hamtong ang unang sumpuon ug maisip nga pagligis sa tawhanong katungod kung ang mga badlungon sa gobyerno ang papason aron sa pagmenos sa populasyon.
Apan di’ ba diay dakong pagbudhi sa tawhanong katungod kung isipon sa gobyerno nga dakong perwisyo ang mga bag-ong henerasyon? Sa makadaghan higayon nakadungog ‘ta og reklamo sa gobyerno nga wa’y igong classroom, kuwang ang mga magtutudlo, kuwang ang libro ug ubang gamit sa tunghaan tungod sa niburot nga populasyon. Makadaghang ‘tang nakadungog nga nagkuwang ang salapi alang sa panlawas, wa’y trabaho ug kuwang sa pagkaon tungod kay daghang anak ang usa ka pamilya. Di’ ba ni usa ka direktang paagi sa pag-ingon--- mas maayo unta kung wa’ ni mahimugso ning mga bataa tungod kay nakadugang ni sila sa problema. Ang labing dakong sagpa sa nagpaka-aron ingnon nga gobyerno kung ang giduso nga paagi sa Amerika mao ang buot sundon. Ang Amerika nga karon naghilak ug nagbangutan sa pagkamatay sa 20 ka mga inosenteng bata. Apan ang ilang ideya sa RH bill, posibleng mopukan og 20 milyones ka pilo sa umaabot pang henerasyon.
Daghan ang gi-anugnan sa mga nakalas nga bata sa Amerika. Apan posible bang isipon nga ang giduso nga balaudnon sa pagsumpo sa paglobo sa populasyon, usa ‘sab ka matang sa pagpukan sa bag-ong henerasyon. Di’ man sa pusil o sa pagpangrakrak, apan pinaagi sa pagpugos sa mga ginikanan nga mogamit og mga contraceptive aron ka limitahan ang mosunod nga henerasyon. Pagka-malas sa mga bata nga wa’ pa matawo o sa mga mosunod nga kaliwat nga wa’ pa gani mahimugso—gikaluhaan nang daan og sumpa.
* * *
Email: rico_lucena@abs-cbn.com or ricolucena@yahoo.com