Tingog sa wakwak, tingog sa iring

Dinhi sa sityo Pako-Gangis dunay gikahadlokan ang mga tawo ug kini mao ang mangtas nga nagpuyo sa may dakong baliti duol sa karaang atabay. Ang magtiayong Desideria-Ciano ilang gidudahan  nga maoy mangtas nga ungo.

Kun magabii na gani madungog dayon sa taga dinhi sa sityo Pako-Gangis ang langgis kaayong tingog sa wakwak ug modungan pud pagngiyaw ang usa ka iring. Dinhi bation gyud og kahadlok ang mga lumolupyo. Ug sayo silang mangatulog ug ang ilang mga bana dili na pud magdugay sa tindahan nilang Osyong-Caring diin adto magtungabtungab og bahal o di ba bahalina nga sagolan nila‘g Pepsi o di Coke.

Apan may usa ka ulitawo nga isog ug kini mao si Polonio. Ilo nang tuwapos si Polonio. Dili siya mahadlok og ungo. Kay lakton man lang niya ang gilay-on sa ilang balay gikan sa baybayon diin siya manulo o manginhas. Bisa’g gabiing dako magsuroysuroy kini si Polonio. Dihay kausa nasugatan siya sa mga tanod.

“Uy, bay Polonio, di ka mahadlok nga ngitngit man kaayo paingon didto sa inyo?” ni Sencio pa nga usa sa mga tanod ug kaduwaduwa kaniadto ni Polonio.

“Wa ka kahibawo bahin sa wakwak ug sa iring?”

“Hibawo man, bahala na silang mga wakwaka kun ila kong balbalon, bay Sencio. Total, wa man sad koy kawid-an sa kinabuhi, wa na koy pamilya,” hinay ang tingog ni Polonio nga nagbitbit sa bukag nga gisudlan sa iyang mga sinul-an nga mga gagmay’ng isda ug mga kinhason. “Sige, bay Sencio, biyaan ta una ka.”

Igo lang nakapanglingolingo ang iyang higala. Pagka-ugma mikaylap ang balita nga si Polonio nakadakop og usa ka iring itom. Bangis kuno kaayo ang maong iring. Ug pagkasunod adlaw, mibuto na pud ang balita nga si Polonio nakadakop og usa ka dako ug itom nga langgam ug sila nagtuo nga kini usa ka wakwak nga langgam. Busa, miadto dayon sila si Sencio aron magsusi aron usab ilang tan-awon ang iring ug langgam nga nadakpan ni Polonio.

“Bay, hain man ang imong nadakpan nga iring itom ug langgam nga itom?” ni Sencio pa ngadto sa higala.

“Wala man na nako madakpi, Bay, ako man nang mga binuhi,” ni Polonio pa sa kalma nga tingog. “Dugay na kana sila nako, Bay. Ug kana sila maoy makigbugno sa mga mangtas nga ungo. Sila gani si Inse Desideria ug titi Ciano wala na man, nanglayas kay gibugno sa akong mga binuhi. Grabe to sila ka mga mangtas, Bay, pero mas mangtas gyud ning akong mga binuhi nga kabilin sa akong lolo Tasyo. Kay kadtong akong lolo, bay Sencio, hilabihan pud to siya ka mangtas.” (Kataposan)