Kuyog sa iyang itom nga langgam moadto dayon si Anecito sa pikas baryo aron mangabat o mamalbal. Dinhi sa ilang balangay sa Udtong Takdol wala’y bisan usa na lang gyud ka mga silingan nila nga nahibawo nga sila mga ungo.
Dili g’yud katahapan kay inig adlaw mga kugihan man kaayo sila. Tua sila sa ilang uma ug ang iyang asawa nga si Virgilia ug ang ilang bugtong anak nga si Nitoy moalayon man pud sa pagtikad sa yuta.
Pero, ning maong situwasyon ni Anecito wala siya malipay kay dili siya gusto nga maingon niini, nga mahimong usa ka ungo, nga inig ka gabii mausab ang iyang pagkatawo.
Dili sila kaliwat og ungo. Gipatakdan siya sa iyang kompare — si Kompare niya Benito. Kini si Benito taga baryo Salon-Adlaw ug kining maong baryo gidungog nga daghang namuyo nga mga ungo.
Ug kay miadto man siya sa balay sa iyang kompare dihang namista siya, maong didto magsugod ang iyang pagka-ungo. May gipakaon ang iyang kompare kaniya. Gusto niyang adtoon ang balay sa iyang kompare apan dihang didto na siya wala na sila kay namalhin nag puyo. Wala siya mahibawo kun asa sila mamalhin.
“Paita ini, uy, Virgilia, inig abot sa alas otso sa gabii mahimo man kong ungo. Dili na ko gusto ini. Gikuyawan sab ko kay basin og mapusilan unya ko,†ni Anecito pa. Mikunot ang iyang agtang.
“Unsaon ko man ini, wala na nako makita si Kompare Benito. Kun nahibawo pa diay ko nga hilabihan diay’ng mangtasa adto niya dili ko makigsuod adto niya...â€
“Pangitaa gyud si Benito, Aning, kay kadto ray makasulbad ning nahitabo nimo ron,†sa iyang asawa pa.
Unya, dihang miabot ang gabii, milupad si Anecito apan dili aron mamalbal kun dili aron pangitaon ang tawo nga nagpatakod niya -- si Benito. Pasado na alas dos sa kabuntagon ug wala pa niya makit-i si Benito. Sayod siyang mangabat pud kadto siya. Unya, kay gikapoy siya mikalit pagtugpa si Anecito ug didto siya motugpa sa likod sa usa ka karaang balay. Unya, wala tuyoang iyang nakita si Benito. Nia diay magpuyo dinhi si Benito, niya pa sa hilom. Nakita niyang nagtuwad sa may ilawom sa punoan sa santol. Iyang giduol ug gisangpit, mitindog kini pagkalit. Mitutok. Unya dihang nailhan siya hinay kining namulong, “kumosta na, Pre...?â€
“Imo man diay kong gipatakdan, Pre. Dili ko gusto ini, Pre. mahimo ba nga imong ibalik ang kanhi kong pagkatawo nga dili na sama nimo. Wala malipay ang akong asawa ug anak ning akong situwasyon...†kalma ang tingog ni Anecito.
Unya may gikuha sa bolsa si Benito ug nakita ni Anecito nga usa ka garapa, gihuwaran og gamay ang palad niini ug dayon gipahid sa dughan ni Anecito.
“Okey, wala na, pre, ug palihug lang, Pre, ayaw og sabasaba bahin sa imong nahibaw-an, ha, kay lagmit patyon ko sa akong mga higala...†ug misaka dayon kini sa karaang balay.
Si Anecito naglakaw na lang paingon sa karsada aron mag-atang og sakyanan pauli sa ilaha sa balangay sa Udtong Takdol. (Kataposan)