Kilom-kilom na, Miraflor

(Matag Domingo)

Panadtaran, San Fernando, Cebu

Mao kini ang sityo Tungog-Tuba nga gibantog sa lamian kaayong mga tuba. Duha ka inilang manananggot nga nia magpuyo dinhi sa sityo Tungog-Tuba ang giila nga dunay lamiang tuba. Kun dili sila mopalit kang Ramon, adto sila mopalit kang Sebio.

Sa panahon nga dunay kapistahan dinhi sa balangay kanunay lang mahutdan sila si Ramon ug Sebio sa ilang bag-ong dawat nga tuba ug ingon man sa ilang gipundo nga bahal diha sa dagko nilang tadyaw ug banga. Apan dunay higayon nga maglalis ang duruha, ug si Ramon nga maoy una kang Sebio sa pagpananggot dili na lang motubay aron dili mudako ang ilang lalis.

Dihay ka usa giinsulto ni Sebio si Ramon. Niini pa, “mora ma’g wala nay ganahan sa imong tuba, Ramon. Ang tanang mga tindera dinhi sa ato ari na man nako muhangyo og tuba. Ngano, wala nay lami ang imong tuba?”

“Wala man ko mag-apas ana, Sebio. Ang ako lang nga mahalin kini ug dili kaabtan og usa ka semana, ug ang uban nakong tuba ako na lang bahalon. Kay duna man koy suki nga tigkuha sa akong mga bahal. Ang akong templa lahi sa imoha...” Unya mihana paglakaw si Ramon apan gisanta siya ni Sebio.

“Ayaw una’g lakaw, wala pa gani ta mahuman og estorya,” mora’g pabikil ang gibuhat ni Sebio. Apan mipadayon gyud si Ramon aron malikayan ang ilang panag-away. Nadunggan pa ni Ramon nga mora’g mikatawa’g biaybiay si Sebio. Ug mao kini ang ilang situwasyon nga mora’g magkompetensiyahay sa ilang mga tuba. Pero, si Ramon dili lang gyud motukol sa kuanggulon niyang silingan. Unya, usa ka gabii nagubot ang sityo dihang may napalgang patay didto sa may kalubihan duol sa sanggotan ni Ramon. Ang patay’ng lawas ni Adona nga anak nilang Sabel-Baldo maoy napalgan nga maayo kaayong pagkakuniskunis ang lawas. Ug matud pa mabdos kuno kini ug ang bana tua sa Saudi, kay nitrabaho’g construction.

“Kun mao na, duna na diay ungo nga mangtas dinhi sa atong sityo, Badang,” ni Sebio pa ngadto sa iyang asawa. “Ug ako nagduda nga si Ramon mao ang ungo kay didto man kini hipalgi duol sa iyang sanggotan...” midiyong ang nawong ni Sebio.

“Ayaw pataka’g sulti, uy, Sebio, dunggan ka ganing Ramon na basi’g sulngon ka dinhi,” ni Badang pa nga asawa ni Sebio.

Igo lang mipahiyom si Sebio.

“Ramon,” ni Miraflor pa nga mipukaw sa iyang bana. “Buntag na ug bangon na diha. Didto ko sa eskina kaganinang sayo ug nabatian nako nga nagduda sila nimo nga ikaw ang mangtas nga mibalbal sa babayeng mabdos...”

“Mao ba,” kalma si Ramon nga mitubag. “Tingali panahon na nga akong isulti nimo ang akong nasaksihan ni Sebio...”

“Kay ngano man diay, Ramon?”

“Si Sebio ang mangtas nga ungo.”

“Unsa? Tinuod nang gisulti nimo, Ramon?”

“Oo, kay kausa ako siyang nakita nga kalit lang nahimong iro.”

Gikuyawan si Miraflor sa gisulti sa iyang bana. Ug kay mabdos ra ba siya maong inig abot sa kilomkilom dili gyud siya manaog sa ilang payag ni Ramon. Labi na’g tua si Ramon namakgot sa iyang sanggotan.

“Dugay ko na kining gipangandaman, Miraflor, ug dili ko buot nga ang binhi, ang binhi sa atong pagminahalay balbalon lang ni Sebio mangtas...” Ug iyang giagbayan si Miraflor ug nanaka sila sa taas sa ilang payag. Nianang pagka-ugma, nadungog nga si Sebio nadunggaban kuno didto sa pikas balangay, apan si Ramon igo lang mipahiyom kay siya nasayod sa tinagoan ni Sebio -- ug kini mao ang iyang pagkamangtas nga ungo. (Kataposan)