CEBU, Philippines - Ang Department of Health (DOH)7 mipasidaan sa publiko kagahapon paglikay sa sakit nga kidney nga usa na karon sa Top Ten o nag-unang napulo ka sakit nga makamatay nga mikuyanap sa nasud.
Si Regional Director Asuncion Arden sa DOH 7 atol sa Kapihan sa PIA subli nga mipahimangno sa publiko sa paglikay sa mga bisyo nga makaguba sa renyon aron kalikayan ang sayo nga kamatayon.
Matud pa niya nga mahimo kaayo kini kun ang tawo magbantay sa mga pagkaon matag adlaw.
Iyang giawhag ang tanan nga mosagop sa mga pahimangno nga gipalanog kanunay sa DOH sama sa pagkaon kanunay og lab-as nga mga prutas ug utanon matag karon ug unya, pagtuman sa inadlaw-adlaw nga ehersisyo ug paglikay sa mga pagkaon nga puno sa tambok, subrang parat ug subrang tam-is.
Kauban ni Arden sa maong tulumanon nga gipahigayon didto sa buhatan sa Philippine Information Agency (PIA) nga gipalanog sa DYMR, mao sila si Dr. Alvin Roxas ang transplant surgeon sa Vicente Sotto Memorial Medical Center (VSMMC) ug si Dr. John Li, ang coordinator sa Renal Disease Control Program (REDCOP) sa Chong Hua Hospital.
Si Roxas nagkanayon nga ang pagpailis og kidney o kidney transplant usa sa mga paagi nga masalbar ang tawo gikan sa tinong kamatayon.
Gipamatud-an niya kini sa kadaghan na sa mga naoperahan niya sa sakit nga renyon pinaagi sa mga kahimanan sa VSMMC.
Apan alang kaniya nga maayo lang kun kuwartahan ang pasyente kay makahimo paggasto sa minilyon ka pesos nga balor sa magpa-kidney transplant.
Apan alang sa mga kabus mas maayo nga mag-amping lang gayud sa lawas aron nga kalikayan ang maong matang sa balatian nga makamatay, matud pa ni Roxas.
Si Li sa iyang bahin nagkanayon nga usa sa hinungdan sa pagsaka sa kaso sa kidney dinhi sa nasud mao ang pagsagop sa mga Filipino sa pagkaon sa gitawag nga Western style of foods.
Ang pagdagsang karon sa mga fast foods ug mga pagkaon nga gipalab-as na lang sa mga kemikal sama sa sobrang asin ug asukar maoy nakapaalaot sa tanan.
Matud pa niya nga ang mga modernong paagi sa mga linuto nga pagkaon karon walay gipili bata ug tiguwang mabiktima gumikan sa kalamian sa maong pagkaon apan nag-una nga makaguba sa renyon sa tawo.
Matud niya nga ang kidney disease may lima ka ang-ang kon stages diin ang una ngadto sa ikatulo dili mabatyagan sa tawo nga may sakit siya sa renyon.
Apan anha na niya kini maamgohi sa ika-upat ug ika-lima nga stage nga nagkinahanglan na ang tawo og dialysis kun dili siya magpa-transplant.
Matud pa niya nga sa dialysis, kuwarta ray agdon, diin kutob nga may kuwarta pa ang tawo may kinabuhi pa siya apan kun mahutdan siya og kwarta anha ra usab kutob ang iyang kinabuhi, matud pa ni Li. (/WC)(BANAT NEWS)