Among kaubanang reporters sa ABS-CBN TV Patrol ug DYAB Radyo Patrol may kinaham nga linya matag higayon nga mabara ang ilang sakyanan sa trapiko: “Pustaanay, naay traffic enforcer sa unahan.†Sa mga higayon nga makakuyog ko nila, magkataw-anay mi kay duna gyud tuoy tigbantay sa trapiko sa taliwa sa nagkaguliyang nga mga sakyanan.
Di scientific ang pasangil sa among kaubanan nga traffic enforcers ang nakapasamot sa kagubot sa trapiko. Apan niinsistir sila nga wa nila hulbota ang pasangil gikan sa tumoy sa ilang buhok. Gipasikad ni sa adlaw-gabii nilang kasinatian sa pagbahas-bahas sa kadalanan sa Metro Cebu pagpangita og mga balita.
***
Ambot giunsa pagbansay-bansay ang traffic enforcers. Apan ang pataka nga warawara sa kamot sa pipila nila makapaturok sa pagduda nga kasuod sa lokal nga mga opisyal di katakos pagpahapsay sa dagan sa mga sakyanan ang sukaranan sa pagkontrata sa traffic enforcers. Di hinuon angayng mainsulto ang mga tagduma sa trapiko sa mga dakbayan ug kalungsoran sa Metro Cebu.
Nag-usbaw ang mga ebidensiya di lang sa Sugbo ug Pilipinas kon dili sa ubang kanasuran sa kalibotan nga ang naghinobra nga mga lagda sa trapiko maoy hinungdan sa way kinutoban nga pagkabara sa mga sakyanan ug sa pagsulbong sa mga aksidente sa kadalanan. Maong seryuso nga gitun-an sa European Union ang dakong kaayuhan sa pagpapas sa mga lagda sa trapiko.
***
Masaaron ang pasiunang mga eksperimento sa pito ka dakbayan sa Britanya, Alemanya, Denmark ug Belgium. Giluwas nila ang kadalanan gikan sa bisan unsang lagda, gidasig nila ang mga drayber ug pasahero sa pagsawo sa kadalanan pinaagi sa mahigalaon nga mga senyas sa kamot, simod ug mata.
Nadasig sila sa kalamposan sa Makkinga sa Western Frisia sa Netherlands. Gitangtang nang tanang traffic signs, parking meters ug tanang badlis sa kadalanan. Mas paspas ug hapsay nang biyahe ug nitidlom pag-ayo ang mga bangga ug ubang aksidente. Mahimong moabot ang adlaw nga tangtangon ang kasagaran kon di man ang tanan sa minilyon ka traffic signs sa Uropa.
***
Mga eskperto sa trapiko niingon nga ang nasobrahang mga lagda nakahukas sa katawhan sa mithi sa kamanggihunahunaon. 70% sa traffic signs gilapas sa mga motorista. Segun sa psychologists ang daghang pagdili nipakisama sa mga motorista nga batang way buot. Ilang kahimangod magtukmod nila pagpahimus sa tanang kahigayonan paglapas.
Masaligon ang mga eksperto nga ang pagpapas sa mga lagda makapabanhaw sa personal nga responsibilidad, makahimo sa mga motoristang mas mabinantayon, mas luwas ang pagbiyahe, mas daghang makagamit sa kadalanan ug mas paspas nga makaabot sa destinasyon.
Samtang gisusi pa magsilbi bang eksperimento sa mas dagkong dakbayan, matentalon ang pagkuwenta sa binilyon ka pesos nga madaginot sa traffic signs ug enforcers nga di na kinahanglanon.
***
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com