EDITORYAL - Pangilad diha sa merkado

Ang merkado mao ang labing unang sentro sa komersiyo sukad nga natukod ang sibilisasyon sa tawo kaliboan ka tuig na ang nakalabay hangtud karon sa modernong panahon.

Bisan wala pa mauso ang kwarta, sensilyo, duna gyuy dapit sa usa ka komunidad  kon diin pwede magbinayloay og mga produkto o gamit ang mga tawo ug kini makonsiderar na nga komersyo kaniadto.

Apan subo lang nga sa merkado daghan sab ang mga badlungon nga mamiktima, dili lang kanang kumon nga krimen sama sa kawat, kuot, tulis salisi, ug uban pa nga sagad buhaton sa mga propesyonal na sa mga kriminal.

Angkunon man o dili, bisan ang mga lehitimong vendors sa mga merkado mga tikasan sab. Kung dili sa timbangan, ang ilahang baligya maoy ilang gipangilad sa ilang mga kustomer.

Unya sila pay mangasuko kun mabantayan o moreklamo ang pumapalit sa ilang binuang.

Usahay tungod kay dili gusto og samok, ang mga kustomer kung dili gani mobalhin og laing tindahan, mapugos nalang gyud og palit bisan klaro kaayong giilad sila sa tindera. Usa sa sanglitanan kaning mga sari-sari nga hiniwa na nga klase-klaseng utan. Kinilo kini mapalit, unya makaengganyo gyud kaayo ang hitsura kay kompleto kaayo ang tanan sa rekados nga gikinahanglan.

Dunay usa ka pumapalit nga dugay ng tigkomprahan sa merkado aning mga hiniwa na nga utanon tungod sa iyang karenderiya.

Apan nasagmuyo siya kay sa dihang nipalit siya og hiniwa nga “pakbitonon” pagtakos ug pagbutang sa timbangan, halos puro nalang kalabasa ug talong ang usa ka kilo, wala nay okra, batong ug paliya nga apil man na sa rekado sa pakbit nga sud-an.

Ang ubang mga tindera, ang ibabaw ra gyuy pangdani, pero ang ilang takuson kadtong naa sa ilawom.

Kun moreklamo ang kustomer, ingnon ra nga mahal ang ubang rekado, kun di dayunon og palit  sila pay mangasuko.

Mao sab kini sa ubang naninda og isda, murag sila mismo wala makaila unsay tawag sa isdang ilang gibaligya. Usahay ang kustomer nangita og mamsa ang ihatag lahi nga isda. Makapangutana nalang ta kun kaning market authority nagbuhat ba gyud sa ilang trabaho pagkorihir o aning mga binuang sa mga vendors.