EDITORYAL - Pabotaron sa ProbinsIya

Murag makutaw og kadiyot ang relasyon sa mga lokal nga mga lider dinhi sa Sugbu aning gipagawas nga pamahayag ni Cebu City Mayor Michael Rama bahin sa posibilidad nga makabotar ang mga konsituwente sa siyudad ngadto sa probinsiya panahon sa eleksyon.

Dinhi sa Sugbu, ang mga molupyo o botante sa Cebu City ug Mandaue City lamang ang dili mobotar og gobernador ug opisyales sa Hunta Probinsyal, samtang ang tanang siyudad sama sa Lapu-Lapu City, Talisay City, City of Naga, City of Carcar, City of Bogo, Danao City, Toledo City mobotar. Gusto patun-an ni Rama kung posible bang makabotar ang mga botante sa siyudad og mga opisyales sa probinsiya.

Ang pagkahimong usa ka “highly urbanized city” sa Cebu City tungod lapas na sa P40 milyones ang annual regular income gikan sa mga imprastraktura ug general funds niini, bisan nalatid sa Charter niini nga pwede rang makabotar og elective posts sa probinsiya kinahanglan pa kining sabotan o tun-an, base kini sa Batas Pambansa Bilang 56.

Ang Mandaue City dili highly urbanized city apan ang Charter niini nag-ingon nga dili nila kinahanglang mobotar og provincial officials.

Sa tibuok Pilipinas, duna palang 20 ka mga siyudad nga dili kinahanglang mobotar og provincial officials.

Dunay mga component cities (ubos sa P40 milyones ang tinuig nga income) nga dunay mga espesiyal nga charter kun sila pabotaron o dili sa probinsiya.

Kahinumdoman nga adunay petisyon (Ramon B. Ceniza v. COMELEC) kabahin niini nga nagkwestyon sa kasamtangang balaod kay giingong gihikawan ang mga konstituwente sa mga highly urbanized cities nga makabotar sa probinsiya.

Apan niadtong 1980 nipagawas og desisyon ang Comelec en Banc nga  nagbasura sa maong petisyon.

Usa pa, dili ba magdugangdugang lang unya kini sa labad sa ulo unya sa lokal nga kagawasan kun pananglit ang taga probinsiya manghilabot na sa pagpadagan sa siyudad kay sila makapangangkon man sab nga gibotaran sila sa mga tawo niini?

Samtang maayong ehersisyo sa mga banggiitan sa balaod ug politika kining sugyot nga pagtuon, mas daghan pa man sigurong kinahanglang unahon dinhi sa Cebu City sama anang tinguhang Singapore-like city.