EDITORYAL - Joint patrols sa WPS

Gitun-an karon sa mga opisyales sa gobiyerno sa Pilipinas ug sa Australia ang posibilidad nga magpahigayon og joint maritime patrols diha sa  West Philippine Sea.

Ang maong plano nitumaw pipila ka adlaw human nga nibalik na ang joint maritime patrols tali sa Pilipinas ug sa Amerika.

 Samtang maayo kining paminawon kay dunay makauban ang Pilipinas sa pagbantay sa teritoryo niini, dili kini maayo sa panan-aw sa China. Giangkon sa China ang tibuok South China Sea nga diin nahimutang ang WPS.

Ang interes sa Australia pagtabang sa Pilipinas pagpatrolya sa tugkaran niini parehas sa interes nga gipapakita sa US isip mga kaalyado. Nakita sa duha nga dili kaya sa Pilipinas bantayan ang tugkaran niini gikan sa China.

Maayo kini para sa Pilipinas apan unsa kahay tan-aw sa mga silingang nasud niini ilabi na sa ubang claimant countries sa ASEAN sama sa Malaysia, Vietnam ug Brunei.

Samtang ang Indonesia nga di apil sa panag-ilogay sa teritoryo sa mga kauban sa ASEAN, direkta man sab niining kailogay ang China nga miangkon na sab kadagatan niini sa habagatan diin nahimutang ang ilang Natuna Island.

Apan sa ilang tanan, ang Pilipinas lamang maoy dunay joint maritime patrols sa Amerika, ug karon naa na pud ang Australia.  Ang Pilipinas sa mata aning uban claiman countries, karibal sab apan dili sama ka agresibo ug kalig-on sa China.

Ang US ug Australia naglatay sa nipis nga pisi aning sitwasyonan kay basin masaypan silang mipabor sa pangangkon sa Pilipinas diha sa WPS.

Apan makalusot sila sa ngalan sa “international rules-based order” ug freedom of navigation subay sa United Nations Conventions on the Law of the Sea (UNCLOS).

Kung wala palang nag-ilogay sab og teritoryo kining claimant countries mas dali unta para nila ang paghimo og alyansa batok sa China. Gawas sa ilogay, nagsalig sab sila sama sa Malaysia, sa ekonomiya sa China.

Ang SCS agianan sa 5- trilyones dolyares nga komersyo kada tuig, apil na niini ang petrolyo nga nagpadagan sa China, Singapore, Pilipinas, Vietnam, Indonesia, Malaysia, Taiwan, Japan ug South Korea.

Mao nga importante para sa maong mga nasud gawa lang sa China, nga bukas para sa tanan ang maong kadagatan.