Mga dangan sa kalamboan

(Isip pagselebrar sa kasumaran sa atong kagawasan, akong balikon pagpublikar ang akong kolum nga unang napatik kaniadtong 2017 dinhi sa Banat News. Timely ug haum kaayo ang maong kolum sa atong sitwasyon karon.)

Espesyal kagahapong adlawa alang sa katawhan’ng Pilipino. Kini gumikan kay atong gisaulog ang kasumaran sa pagkahimugso sa atong independensiya isip usa ka gawasnon nga nasud. Sama sa naandan, daghang kalihokan karon isip kabahin sa atong selebrasyon.

Subra sa 300 ka tuig ang Pilipinas nga ilalum sa Espanya. Sa maong panahon, dakong inpluwensiya ang atong nasuyop gikan sa mga Katsila. Hangtod nga gisakop usab kita sa Estados Unidos ug Japan.  Hangtud karon, dako pa gihapon ang papel sa Espanya ug Amerika sa atong atong nasudnon nga kultura. Ug morag dili na kini mawala. Hinuon mao usab kini ang naka-unique sa Pilipinas ikumpara sa ubang nasud sa Asya.

Apan subra sa 100 ka tuig human nakabaton og kagawasan ang Pilipinas, komusta na ba ang kahimtang nato’ng mga Pilipino? Nakabaton ba’g kalamboan ang nasud human sa pagsiyagit niini og independensiya gikan sa Espanya?

Sa atong kahimtang karon, layo ra sa tinuod ang gihandum sa atong katigulangan kaniadto. Dako sila og paglantaw sa pag-asenso sa katawhang Pilipino. Apan dako usab silang sipyat sa ilang pangagpas. Ang kamatuoran mao nga padayong naglunang sa kalisod ang kinabag-an. Kini gumikan usab sa palpak nga pamalakad sa namunoan sukad pa kaniadto, kansang personal nga interes lamang ang gipasulabi.

Usa sa nag-una nga rason niini mao ang seryoso nga problema sa corruption nga mikutkot na sa tanang haligi sa kagamhanan. Dili ba nga mikamang na kining maong sakit gikan sa labing taas nga buhatan sa gobiyerno ngadto na sa kabaranggayan?

Dili usab nato ikalimod nga ang political dynasty maoy usa sa mga babag ngadto sa ekonomikanhong kalamboan. Nagkatap kini sa nasud, ilabina niadtong mga lugar diin naghitak ang kapobrehon.

Tinuod nga adunay pag-asenso sa nasud niining nakalabay nga katuigan. Apan pipila lamang ang nabulahan niini, kadto lamang mga dagkong magpapatigayon ug pulitiko kinsa maluibong nagpahimulos sa kabtangan sa lungsod.

Dako akong pagsalig nga makabaton og tinuoray nga pagkaharuhay ang katawha’ng Pilipino ugma damlag. Apan mahitabo lamang kana kun tukbon na sa bakunawa kining mga dangan sa atong kalamboan.