EDITORYAL - Managana daan, nungka mauwahi na

Duha ka tuig na ang milabay, 78 ka mga Sugboanon ang nakalas ug lima ang na-missing sa dihang natabunan sa nidahili nga yuta sa minahan ang Barangay Tinaan, Naalad, Mainit, Pangdan, ug Cabungahan sa Dakbayan sa Naga.

Ang maong nidahili nga yuta gikan sa usa ka kompanya nga nag-quarrying sa ibabaw nga bahin sa maong mga barangay apan nahunlak tungod sa sagunson sa pagbunok sa uwan sa wala pa mahitabo ang landslide niadtong Septiyembre 20,2018.

Tungod sa maong hitabo, gipaubos sa state of calamity ang maong mga barangay ug kapin dos mil ka pamilya  duol sa tiilan sa quarry nga nidahili ang gikinahanglang ihiklin layo-layo sa maong dapit gumikan sa peligro.

Karon adunay mitumaw nga isyu bahin sab sa minahan o quarry operation sa lungsod sa Alcoy nga nangubkob ug nagproseso paghimo og dolomite mineral gikan sa limestone sa kabukiran sa maong lungsod. Usa sa gihisgutan ang kabahin sa giingong wala pagtuman sa minahan gipirmahang kasabotan niini ug sa nasudnong ahensiya nga pang-export lang ang ilang kubkobon apan giingong namaligya sab diay sila sa lokal nga merkado.

Wala mahimuot si Cebu Gov. Gwendolyn Garcia pagkasayod niini. Kay alang kaniya, sakop na sa ordinansa bahin sa quarrying operation sa sulod sa teritoryo sa probinsya ang pagbaligya sa dolomites sa lokal nga merkado.

Apan ang labaw nga gikabalak-an sa gobernadora nga masubli simbako ang nahitabo sa Naga diha sa Alcoy. 

Unang mapangutan-an ug unang lilion kun kinsay nasayop mao baya ang mga local nga kagamhanan, gikan sa barangay, lungsod ug probinsya.

Ang minahan nakahatag tinuod og panginabuhian sa mga tawo ilabi na sa mga lokal nga mga residente, apan dili unta maabot sa punto nga ayha pa matuki ang kaluwasan sa mga molupyo sa palibot kun duna nay nahitabo. Mintras sayo-sayo pa, mas maayong kanunayon na ang pag-inspeksyon sa tanang mga minahan, gagmay man o dagko, sa mga nagkadaiyang ahensiya sa gobiyerno apil na ang mga lokal nga otoridad nga gitahasan para niini.