Pagpanalipod sa kaugalingon

Giingon dinhi nga “It's not a good idea to rely on a vaccine to stop the spread of coronavirus because that's many months away.” Tinuod, wala pay nasayod kon kanus-a gayud makaplagi ang vaccine nga makabatok sa coronavirus.

In the meantime, mag-unsa man ta? Unsa may atong mahimo nga makapanalipod kita batok niining nakahasol kanato pag-ayo nga kagaw? Unsaon man nato nga dili makapatuyang pagpanakod kining maong sakit?

Matud dinhi, “The best way to stop the spread, right now, is to continue practicing good personal hygiene and to limit interactions with others. Simple ra gyud: Frequent nga pagpanghunaw, paglikay sa pagtapok-tapok, pag-stay home, ug paggamit of face mask.

Dugang niini, gitambag nga kon dili pa makapanghunaw ug makagamit sa alcohol: “Don't touch your face, eyes or mouth.” Ug labaw sa tanan, pagtuman sa tanang kasugoan ug mga regulations nga gipahamtang nganhi kanato sa gobyerno.

Actually, mao na man kini karon ang atong gihimo. Ang kuwang lang, kay daghan pa kanato ang nagpabilin nga gahi og ulo, ug kakulang o kawala natoy disiplina. Maoy hinungdan nga nagpadayon dinhi sa atong dapit, ang pagpanakod o pag-spread sa disease, inay nga ato na unta kining makontrolar, kon nag-law-abiding pa kita.

Giingon dinhi nga: “This outbreak is unprecedented, and changing behaviors is absolutely critical to stopping the spread.” Gumikan niining wala damha nga matang nga sakit nga midasmag kanato,

gikinahanglan nga maghimo kita’g mga kausaban sa atong mga panglihoklihok ug pag-usab sa naandan natong mga batasan ug lifestyle.

And, of course, dili kini sayun, nagkinahanglan kini’g pag-sakripisyo ug sa atong gibalikbalik dinhi, pag-disiplina sa atong kaugalingon. 

* * *

Usa sa makapalig-on ug makapahimsog sa atong panglawas mao ang pag-exercise o pagpahigayon og regular nga physical activity. Duna koy nabasahan sa Internet nga kon ma-active kita bisan og tunga lang sa oras matag adlaw, bastante na kono kini to keep us healthy. Timan-i kada adlaw ni ha!

Maghisgot ta’g physical activity, sa survey nga gihimo, napatik sa Philippine Star, giingon dinhi nga: “Filipino teens among worst in the world for physical activity. Filipino adolescents ranked almost at the bottom 146 countries when it comes to the level of physical activity.Ang survey o pagtuon gihimo sa ‘Lancet Child & Adolescent Healthj Journal, ug nakita nga  93.4% sa nagtungha pa nga Filipino nagpanuigon og 11 hangtud 17 kulang sa physical activity. Kon mao kini ang atong mga batan-on, kulang sa physical activity, unsa na kaha ang mga nagpanuigon na’g lapas sa 18?

Ngano man ni? Gumikan ba kini sa atong pagkatapulan nga dili ta kagahin og pila ka gutlo pag-exercise?

By the way, kining survey nga atong gihisgutan dinhi, as of 2016 pa kini. Sa ato pa, upat na ka tuig nga milabay. Nagpasabot nga duna na kini mga kausaban. Kay sa pagkakaron, diha sa Abellana grounds, o sa Cebu City Sports Center, nagkadaghan na mang mga batan-on ang mag-jogging.  Duna say pipila ka senior citizen. Sa una, mag-abot mi nila ni Mayor Ed Labella, ug Frank Malilong, ug uban natong kahigalaan.  Ug niuso na ang mga fan run.

Matud pa, exercise helps fight depression. Ato ning padayunon paghisgot sa sunod natong lindog.