EDITORYAL - Di pa luwas ang tanan

Daghan gyud kaayo ang may kahadlok sa novel coronavirus disease (COVID-19) bisan pa man og dunay mga tawong nagpabadlong lang gihapon diha sa kadalanan ug wala motuman sa gipatumang protokol.

Ang Department of Health makadaghan nang miingon nga kadtong mga immunocompromised nga mga tawo o kadtong mga dunay grabeng sakit nga gihambin ug ang mga edaran 65 anyos pataas maoy peligro kaayong mataptan sa COVID-19.

Sagad kanila nangamatay tungod sa komplikasyon aning maong virus. Apan dili tanang mataptan niini mamatay gyud. Bisan baskog og lawas matakdan gihapon niini apan kasagaran walay mga sintomas nga makita ug sila gitawag nga asymptomatic.

Kuyaw lang kun sa balay sa mga asymptomatic adunay miyembro sa pamilyang masakiton o edaran.

Mao kini ang rason nga daghan ang nahadlok pagkasayod nga paubsan na ang paghigpit sa mga lugar gikan sa enhanced community quarantine (ECQ), ngadto nalang sa modified enhanced community quarantine (MECQ) ug general community quarantine (GCQ).

Nabalaka sila nga basin kun luagan ang paghigpit, mosirit unya og saka ang gidaghanon sa mga positibo sa maong sakit.  Kabalaka nga dunay kapasikaran tungod kay tinuod man nga makatakod gyud ang maong sakit ni bisan kinsa, adunahan, pobre, bata o tiguwang.

Apan si Gob. Gwendolyn Garcia sa iyang pamahayag miingon nga dili mahimong mohunong nalang ug manago ang mga tawo hangtud sa hangtud. Kinahanglang mobalik og tuyok ang ekonomiya.

Sa iyang obserbasyon sa COVID-19 sukad  gikan pagsugod didto sa Wuhan City sa China hangtud sa pagtugpa niini dinhi sa Sugbo, nakaingon siya nga dili angay kahadlokan ang maong virus.

Dili ni kinahanglan og rocket science, kay sa numero lang daan nakita nga pipila lang gyud ka porsiyento sa mga nataptan ang nangamatay sa maong sakit ug sila masakiton ng daan o edaran na.

Bisan wala pa ning COVID-19, giampingan naman sa mga banay ang ilang masakiton ug edaran, apan tungod niini, hasta ang mga baskog og lawas kinahanglang dili na magkompiyansa kay basin og magdala sila sa maong virus sa ilang balay.  Hangtud wa pay bakuna batok niini, dili pa gyud luwas ang tanan.